Miras Paylaşımı

Miras paylaşımı iki şekilde yapılabilir; anlaşmalı miras paylaşımı ve yargısal miras paylaşımı. 

• Anlaşmalı miras paylaşımı: Mirasçılar mirasın nasıl paylaşacağı hususunda anlaşıyorlarsa mirası ya elden paylaşırlar ya da paylaşma sözleşmesi imzalarlar.
• Yargısal miras paylaşımı: Mirasçılar arasında anlaşmalı miras paylaşımı gerçekleştirilemediği takdirde paylaşma davası neticesinde mirası mahkeme paylaştırır.

Miras Paylaşımı Nedir?

Miras ortaklık şeklinde mirasçılara kalır. Miras paylaşımı, bu miras ortaklığını sona erdirmek için yapılan işlemdir. Miras paylaşımı için mirasçılar anlaşmalı miras paylaşımı yapar veya mahkemeye başvurabilir. Mirasbırakanın ölüme bağlı tasarrufla (vasiyetname vb.) miras paylaşım kurallarını belirlememişse veya mirasçılar anlaşamıyorlarsa, yasada yer alan miras paylaşımı kuralları geçerli olur.

Miras Paylaşımı Nasıl Olur?

Miras paylaşımı mirasçıların aralarında anlaşarak elden paylaşma yapmaları ve paylaşma sözleşmesi imzalamaları şeklinde olur. Anlaşmalı miras paylaşımı olmuyor ise, yargısal paylaşma yapılacaktır. Yargısal paylaşma bir paylaşma davası ile gerçekleştirilmektedir.

Ölen Bir Kişinin Mirası Nasıl Paylaşılır?

Miras paylaşımı nasıl yapılır diye bakıldığında kanun mirasçılara iki tür imkan tanımaktadır. Bunlardan ilki anlaşmalı paylaşımdır. Diğer imkan ise anlaşmalı paylaşım yapılamaması halinde söz konusu olan yargısal paylaşımdır.

1. Anlaşmalı miras paylaşımı

Mirasçılar arasında anlaşma sağlanmasıyla miras paylaşımı yapılabilmektedir. Mirasın tamamen paylaşılması mümkün olduğu gibi kısmen paylaşılabilmesi de mümkündür. Tam veya kısmi paylaşmadan söz edebilmek için oybirliği kuralı geçerlidir. Mirasçılardan biri bile tam paylaşmayı istemezse paylaşım davası açılması gerekecektir.

Terekede yer alan malların mümkün ise aynen paylaşılması esastır. Değeri azalmadan bölünemeyen tereke malı, taşınmaz bütün olarak mirasçılardan birine özgülenir. Mirasçılar bir malın bölünmesi veya özgülenmesi konusunda anlaşamazlarsa, o mal satılır ve bedeli bölüştürülür.

2. Yargısal miras paylaşımı (paylaşma davası)

Mirasçılar aralarında anlaşmalı paylaşma gerçekleştiremezse yargısal paylaşma yapılır. TMK m. 642/2’ye göre, her mirasçı, terekedeki malların aynen, olanak yoksa satış ile paylaştırılmasına karar verilmesini talep edebilir. Fakat, sözleşme veya kanun uyarınca miras ortaklığını sürdürmek zorunluysa miras paylaşımı istenemez.

Paylaşma davasında görevli ve yetkili mahkeme murisin yerleşim yerindeki sulh hukuk mahkemesidir. Bu dava paylaşım isteyen mirasçılar tarafından diğer mirasçılara karşı ikame edilir.

Mahkeme taşınmazları mirasçılar arasında aynen bölerek paylaştıracaktır. Mahkeme taşınmazlardan her birinin tamamını bir mirasçıya vererek mirası dağıtabilir. Bu yol ile miras dağılımı yapıldığında eğer taşınmazların değerleri arasında fark varsa, eksik değere para eklenerek miras payları denkleştirilir. Aynen paylaşma olanaksız ise paylaşma satış yoluyla gerçekleştirilebilir.

Kardeşler Arasında Miras Paylaşımı Nasıl Olur?

Kardeşler arası miras paylaşımı hangi zümredeki kardeşlerden bahsedildiğine göre değişiklik gösterir. Burada miras payları incelenmelidir. Zümreler:

• Mirasbırakanın altsoyu yani 1. zümre mirasçıları kapsamından kardeşler arasında miras paylaşımı
• Mirasbırakanın kendi kardeşleri yani 2. zümre kapsamındaki kardeşler arasında miras paylaşımı

1. Birinci Zümredeki Kardeşler Arasında Miras Paylaşımı (Mirasbırakanın Altsoyu)

Birinci zümre mirasbırakanın kendi çocukları, torunları ve torunlarının çocuklarını kapsamaktadır. Birinci zümrede yer alan kardeşler mirasbırakanın çocuklarıdır.

Kardeşler arasında miras paylaşımı, mirası murisin eşi ile paylaşıp paylaşmadığına göre değişmektedir:

• Miras, murisin eşi ile paylaşılıyorsa, eşin miras payı 1/4 olur. Geriye kalan 3/4 ise kardeşler arasında eşit paylaşılır.
• Miras murisin eşi ile paylaşılmıyorsa mirasın tamamı kardeşler arasında eşit paylaşılır.

Mirasbırakanın çocuklarından biri yani kardeşlerden biri kendisinden önce vefat etmiş çocuğunun altsoyu varsa miras payı bu altsoya geçer.

2. İkinci Zümredeki Kardeşler Arasında Miras Paylaşımı (Mirasbırakanın Kardeşleri)

Mirasbırakanın kendi kardeşleri ikinci zümre mirasçısıdır. Dolayısıyla, kardeşlerin yasal mirasçı olabilmeleri için birinci zümrede hiçbir mirasçı bulunmaması gerekir.

Mirasbırakanın altsoyu yoksa ikinci zümre başı olan mirasbırakanın anne ve babası mirasçı olur. Anne ve babanın hayatta olması halinde zümre başı olduklarından dolayı mirasbırakanın kardeşleri mirasçı olamaz. Anne veya babadan birinin ya da her ikisinin mirasbırakandan önce vefat etmiş olması halinde kardeşler mirasçı olabilir.

Bu halde de kardeşler arasında miras paylaşımı, mirasın murisin eşi ile paylaşılıp paylaşılmadığına göre değişmektedir:

• Miras, murisin eşi ile paylaşılıyorsa, eşin miras payı 1/2 olur. Geriye kalan 1/2 ise kardeşler arasında eşit paylaşılır. Anne veya babadan biri sağ ise kardeşin payı 1/4, anne babanın payı 1/4 olur.
• Miras murisin eşi ile paylaşılmıyorsa ve anne baba hayatta değil ise mirasın tamamı kardeşler arasında eşit paylaşılır.

Babadan Kalan Miras Nasıl Paylaşılır?

Babadan kalan miras paylaşımı, mirasbırakanın altsoyu arasındaki miras paylaşımını ifade etmektedir. Mirasbırakanın altsoyu birinci zümre mirasçıdır. Baba öldüğünde miras paylaşımı nasıl olur anlamak için murisin sağ kalan eşinin olup olmadığına bakılır. Aynı şekilde, baba anne öldü anne sağ iken miras paylaşımı ile annenin de sağ olmaması halinde altsoyun elde edeceği miras payı farklıdır.

Buna göre, murisin sağ kalan eşi varsa mirasın 1/4’ü eşe ait olur, kalan 3/4 altsoy arasında eşit olarak paylaşılır. Murisin sağ kalan eşi yoksa veya eş herhangi bir sebeple mirasçı olamıyorsa tüm miras altsoy arasında eşit paylaşılır.

Anne ölünce miras paylaşımı da yukarıda belirtilen şekilde babanın ölümü halinde yapılan miras paylaşımı ile aynı olmaktadır.

Mirastan Kim Ne Kadar Pay Alır?

Miras hukukunda mirastan kimin ne pay alacağı zümre sistemi ile belirlenir. Bu sisteme göre, alt zümrede mirasçı varken üst zümreye miras geçmez. Yani birinci zümrede mirasçı varsa ikinci zümredekiler mirasçı olamaz. Birinci zümrede mirasçı bulunmaması halinde ikinci zümre mirasçı olabilir. Aynı şekilde ikinci zümrede mirasçı varsa üçüncü zümre mensupları mirasçı olamaz.

• Birinci derece (zümre); mirasbırakanın altsoyu
• İkinci derece (zümre); mirasbırakanın anne-babası ve onların altsoyu (kardeşler)
• Üçüncü derece (zümre); mirasbırakanın büyük anne-büyük babası ve altsoyu (amca, hala, dayı, teyze)

Mirasbırakanın eşi ise zümre mirasçısı değildir. Eş her zümre ile mirasçı olabilmektedir.

Miras Paylaşım Oranları

Miras paylaşım oranları eşin hangi zümre ile birlikte mirasçı olmasına göre değişecektir.

Mirasbırakanın altsoyu tek başına mirasçı olması:

• 1 çocuk; miras payı 1/1
• 2 çocuk; her birinin miras payı 1/2 – 1/2
• 3 çocuk; her birinin miras payı 1/3 – 1/3 – 1/3

Mirasbırakanın altsoy ve eşinin birlikte mirasçı olması:

Bu halde mirasın 1/4’ü eşe verilir, kalan 3/4’ten çocuklar eşit pay alırlar.

• Eş; miras payı 1/4 + 1 Çocuk; miras payı 3/4
• Eş; miras payı 1/4 + 2 Çocuk; her birinin miras payı 3/8 – 3/8
• Eş; miras payı 1/4 + 3 Çocuk; her birinin miras payı 3/12 – 3/12 – 3/12

Mirasbırakanın anne ve babasının mirasçı olması:

Bu halde anne ve baba mirastan eşit pay alırlar.

• Anne; miras payı 1/2
• Baba; miras payı 1/2

Mirasbırakanın anne ve babasıyla birlikte eşinin mirasçı olması:

Bu halde mirasın 1/2’ eşe verilir, kalan 1/2’den anne ve baba eşit pay alır.

• Eş; miras payı 1/2 + Anne-Baba; her birinin miras payı 1/4 – 1/4

Mirasbırakanın büyük anne ve büyük babalarının mirasçı olması:

Bu halde bunlar mirastan eşit pay alırlar.

• Büyük anne ve büyük baba; her birinin miras payı 1/4 – 1/4 – 1/4 – 1/4

Mirasbırakanın büyük anne ve büyük babasıyla birlikte eşinin mirasçı olması:

Bu halde mirasın 3/4’ü eşe verilir, kalan 1/4’ten büyük anne ve büyük baba eşit pay alır.

• Eş; miras payı 1/4 + Büyük Anne-Büyük Baba; her birinin miras payı 1/16 – 1/16 – 1/16 – 1/16

Mirasbırakanın kardeşleri ve eşinin mirasçı olması:

Bu halde mirasın 1/2’ eşe verilir, kalan 1/2’den kardeşler eşit pay alırlar.

• Eş; miras payı 1/2 + 1 Kardeş; miras payı 1/2
• Eş; miras payı 1/2 + 2 kardeş; her birinin miras payı 1/4 – 1/4
• Eş; miras payı 1/2 + 3 kardeş; her birinin miras payı 1/6 – 1/6 – 1/6

Mirasbırakanın anne veya babadan biri, kardeşleri ve eşinin mirasçı olması:

Bu halde mirasın 1/2’ eşe verilir, kalan 1/2 anne veya baba ile kardeşler arasında paylaştırılır.

Miras Paylaşımı Yasal Süresi Ne Kadardır?

Miras paylaşımı herhangi bir süre tabi değildir. Mirasçılar, miras ortaklığı devam ettiği sürece yani miras paylaşımı yapılmadıkça her zaman mirasın paylaşılmasını talep edebilirler. Ancak miras davaları bakımından 1 yıl, 10 yıl ve 20 yıllık süreler mevcuttur. 

Miras Paylaşımında Anlaşmazlık Olursa Ne Olur?

Türk Medeni Kanunu’nda yer alan paylaşma kuralları genellikle emredici nitelikte değildir. Paylaşma konusunda tam olarak olmasa da mirasçılara irade serbestliği tanınmıştır. TMK m. 642/2’ye göre, “Aksine düzenleme olmadıkça mirasçılar paylaşmanın nasıl yapılacağını serbestçe kararlaştırırlar.” Yani, miras paylaşımı nasıl olmalı hususu kanundaki emredici düzenlemeler haricinde mirasçıların iradesine bırakılmıştır.

Miras paylaşımında mirasçılar arasında anlaşmazlık olursa başvurulacak olan yol yargısal paylaşma, yani paylaşma davasıdır.

Miras Paylaşımı Davası

Miras paylaşımı davası, mirasçılar arasında mirasın paylaşımı konusunda anlaşma sağlanamaması halinde gündeme gelen bir davadır. Mirasçılar arasında uyuşma sağlanamadığı takdirde her mirasçı, sözleşme veya kanun gereği zorunlu değilse, her zaman miras paylaşımı davası açabilir. Bu davada mahkeme bilirkişi aracılığıyla miras paylaşımı hesaplama işlemlerini gerçekleştirir ve dava neticesinde miras bölüşümü sağlanmış olur.

Miras paylaşımı davası, mirasbırakanın son yerleşim yerindeki sulh hukuk mahkemesinde açılır. Paylaşma talep eden mirasçı veya mirasçılar tarafından diğer mirasçılara karşı yöneltilir.

Miras Paylaşımı İçin Avukat Desteği

Miras hukuku, kişinin ölümü ile malvarlığında ortaya çıkan hukuki durumu konu edinir. Bu alan; terekenin durumu, mirasın intikali, ölüme bağlı tasarruflar, miras paylaşımı, muris muvazaası ve mirasın reddi gibi hususları kapsar. Miras davaları miras hukuku alanında yer alan bir dava türüdür. Miras hukuku karmaşık, detaylı ve kişiye hak ve yükümlülükler yükleyen, zamanaşımı ve hak düşürücü süreler içeren bir hukuk dalıdır.

Miras hukuku kapsamında yer alan miras paylaşımı da oldukça uyuşmazlık içerebilecek bir konudur. Miras paylaşımının hukuka ve hakkaniyete uygun şekilde yapılabilmesi ince bir meseledir. Mirasbırakanın terekesinin tam ve doğru şekilde ortaya konulması, mirasçının saklı paylarını ihlal eden tasarrufların olup olmadığı ve mirastan mal kaçırma gibi bir durum olup olmadığının tespit edilmesi gerekir. Aksi halde yapılacak olan miras paylaşımı neticesinde kişi gerçekten hakkı olan miras payını elde edemeyecektir. Dolayısıyla alanında uzman ve deneyimli iyi bir miras avukatı desteğinden faydalanılması uygun olacaktır.

Sık Sorulan Sorular

Baba Bir Anne Farklı Kardeşlerin Miras Paylaşımı

Baba vefat ettiğinde tüm çocukları ve ölüm tarihindeki eşi mirası paylaşır. Eşin miras payı 1/4 olur, kalan 3/4 tüm çocuklar arasında eşit paylaşılır. Çocuğun hangi anneden olduğunun önemi yoktur. Eş yok ise, tüm miras çocuklara geçer.

Miras Paylaşımı ve Kardeşler Arasında Uyuşmazlık

Miras paylaşımı konusunda kardeşler arasında uyuşmazlık olması durumda yargısal paylaşma yoluna başvurulabilir. Yargısal paylaşma, miras paylaşımı davası ile sağlanır. Her bir mirasçı, sulh hukuk mahkemesinden mirasın paylaşılmasını talep edebilir.

Tapuda Miras Paylaşımı Nasıl Yapılır?

Miras kalan bir taşınmaz varsa, mirasçılar bu tapuda elbirliği ile malik olur. Dolayısıyla her mirasçıya hissesi oranında taşınmaz intikal edebilir. Tapuda tasarrufta bulunabilmek için tüm mirasçıların anlaşması veya mahkeme kararı gerekmektedir. Hisseli tapu miras paylaşımı halinde hiçbiri taşınmaz üzerinde tek başına tasarrufta bulunamaz.

İslam’da Miras Paylaşımı

İslam’da miras paylaşımı Kuran, sünnet ve içtihatlara bakılarak yapılmaktadır. Kişinin mirasbırakana olan yakınlığı mirasçı olmada ve mirastan alınan pay oranın tespitinde esas alınır. Kuran'da miras paylaşımı somut olayın özellikleri ve koşullarına göre yapılmaktadır.

Dinen miras paylaşımı konusunda erkek evlatların miras payı, kız evlatların miras payının iki katıdır. Murisin anne ve babasıyla birlikte çocukları da varsa, anne ve babanın her birinin miras payı terekenin 1/6’sıdır. Murisin çocuğu yoksa, anne ve baba 1/3 oranında paya sahip olur.