Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi

Ölünceye kadar bakma sözleşmesi bir şahsın kendisine, bir başka kişinin hayatının sonuna kadar bakıp gözetmesi karşılığında yaptığı sözleşmedir. Bu sözleşmede, kendi mal varlığı değerlerinin tamamını veya bir kısmını bakılması karşılığı edim olarak devretme taahhüdü altına girmektedir. İki tarafa borç yükleyen ölünceye kadar bakma sözleşmesinin sonucu talih ve tesadüfe bağlıdır. Miras hukuku ve borçlar hukuku nitelikli olmak üzere iki şekilde yapılabilir.

Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi Şekil Şartı

Ölünceye kadar bakma sözleşmesinin resmi şekil şartı ile yapılması zorunludur. Bu ise akdin miras sözleşmesi şeklinde yapılmasıdır. Eğer bu akit devletçe tanınmış bakım kurumunca, yetkili makamlarca belirlenen şartlara riayet edilerek yapıldı ise, geçerli olması için adi yazılı olması da yeterlidir.

Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi Mirasçılara Geçer Mi?

Bakım borçlusunun ölümü ile bakım ve gözetim edimi mirasçılara geçer. Bu sorumluluk mirasçılar tarafından 5 yıl müteselsilen devam eder. Lakin burada bakım alacaklısına bir hak tanınmıştır. Bakım alacaklısı mirasçılarla sözleşmeyi devam ettirmek istemezse 1 yıl içinde sözleşmeyi feshedebilir.

Bakım alacaklısının ölmesi durumunda sözleşmenin sona erdiği açıktır. Burada mirasçılar sözleşmeden hak iddia edemeyeceklerdir. Lakin ölünceye kadar bakma sözleşmesi saklı pay ihlaline sebep olmuş olabilir. Zira bakım alacaklısı malvarlığında tasarrufta bulunmaktadır. Malvarlığının gerek tamamı gerekse bir kısmı devredilmiş olabilir. Bu durumda bakım alacaklısının mirasçılarının saklı payları zarara uğramışsa tenkis davası açılabilir.

Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi İle Alınan Ev Satılabilir Mi?

Bakım sözleşmesi ile edinilen taşınmazın başka kişilere devrinde herhangi bir engel bulunmamaktadır. Ancak burada bakım alacaklısının kanuni ipotek hakkı olabilir. Bakım alacaklısı taşınmazın devrinden sonra 3 aylık süre içinde, yazılı başvuru ile tapu kütüğüne ipotek hakkını tescil ettirebilir. Bu durumda da ev satılabilecektir. Ne var ki bakım alacaklısı haklarını kaybetmez ve üçüncü kişiye karşı da öne sürebilir. Bunu göz önünde bulundurmak taşınmazı alacak üçüncü kişilerin yararına olacaktır.

Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi Kimler Yapabilir?

Ölünceye kadar bakma akdi yapmaya yetkili olan kişiler aşağıdaki gibi sayılabilecektir.

• Sulh Hakimi,
• Noterler,
• Tapu Memuru (konusu taşınmaz devri olan ölünceye kadar bakma sözleşmesinde)

Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi Bakım Borçlusu Kimdir?

Bakım borçlusu kanun gereğince gerçek veyahut da tüzel kişi olabilmektedir. Bakım ve gözetimin gerçek kişiler tarafından yerine getirilme mecburiyetleri yoktur. Bu nedenle bakım borçlusu hem gerçek kişi hem de kamu-özel tüzel kişisi olabilir. Bu husus da seçme hakkı bakım alacaklısına ait olacaktır.

Bakım borçlusunun tüzel kişi olması sözleşmeyi etkilememektedir. Özetle bakım borçlusunun ve alacaklısının sözleşmeden kaynaklı hak ve yükümlülükleri aynı kalır. Bakma ediminin içeriği değişmeden akit devam edecektir.

Teorik olarak sınırlı ehliyetsizlerin de bakım borçlusu olması mümkündür. Halbuki pratikte sınırlı ehliyetsizin bakım borçlusu olduğu görülmez.

Ölünceye kadar bakma sözleşmesinde bakım borçlusu birden fazla da olabilmektedir. Bu durumda taraflarca aksi kararlaştırılmadığı müddetçe bakım borçluları müteselsilen sorumlu olurlar.

 Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi Kaç Yıl Geçerli?

Ölene kadar bakma sözleşmesi süre şartı ile sınırlı değildir. Bu akit tesadüfe ve talihe bağlıdır. Şöyle ki; bakım alacaklısının yaşam süresini bilmek mümkün değildir. Buna göre de bakım borçlusunun yerine getireceği edimin kapsamı ve süresi belirsiz olacaktır.

Sözleşmeyi sona erdiren haller ise şöyle sıralanabilir;

• Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi Bakım Alacaklısının Ölmesi,
• İkale Sözleşmesi,
• İrade Bozukluğu Sebebiyle Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi İptali,
• Fesih ve Dönme.

Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesinde Tapu Devri Ne Zaman Olur?

Akdin tapuda yapılması durumunda sözleşmenin yapılması ile tapunun devri aynı anda gerçekleşir.  Ayrıca sözleşme noterde veya sulh hakimliğinde yapılabilir. Bu halde akit gerçekleştiği anda mülkiyet hakkı kendiliğinden geçiş yapmayacaktır. Taraflarca tapu müdürlüğünde devir işlemi yapılmalıdır.  Açıkça ölünceye kadar bakma sözleşmesinin yapıldığı yer devrin ne zaman olacağını etkilemektedir.

Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi Üçüncü Kişiler Tarafından İptal Edilebilir Mi?

Bu sözleşme ile üçüncü kişilerin hakları ihlale uğramış olabilir. Bu durumda ölünceye kadar bakma sözleşmesi iptali için dava açılması gerekmektedir.

Türk Borçlar Kanunu madde 615’e göre; “Bakım alacaklısı, ölünceye kadar bakma sözleşmesi yüzünden kanuna göre nafaka yükümlüsü olduğu kişilere karşı yükümlülüğünü yerine getirme hakkını kaybediyorsa, bundan yoksun kalanlar sözleşmenin iptalini isteyebilirler”. Burada nafaka alacaklısının hakkını koruyan bir düzenleme yapıldığı görülmektedir.

Ölünceye kadar bakma sözleşmesinde bakım alacaklısı malvarlığı üzerinde bir tasarrufta bulunmaktadır. Böylece bakım alacaklısının alacaklıları zor duruma düşebilecektir. Bu halde kanun koyucu alacaklıları   korumak amacıyla bir dava imkanı sağlamaktadır. Bakım alacaklısına karşı alacaklıları tarafından açılabilecek bu dava tasarrufun iptali davasıdır.

Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi İçin Gereken Evraklar Nelerdir?

Gereken evrakların neler olduğu sözleşmenin yapılacağı yere göre değişiklik gösterecektir.

Sözleşmenin Tapu Müdürlüğünde Düzenlenmesi Halinde Gereken Evraklar

• Sözleşmeye konu devredilen taşınmaza ait tapu senedi
• Sözleşmeye konu devredilen taşınmazın emlak beyan değerini gösterir belge (belediyeden alınmalı)
• Sözleşmenin taraflarının kimlik belgeleri
• İki tanığın kimlikleri (huzurda bulunmaları zorunludur)
• Akdin taraflarına ait ikişer adet fotoğraf

Sözleşmenin Sulh Hakimliğinde Veya Noterde Düzenlenmesi Halinde Gereken Evraklar

• Mevzuatta öngörülen şekil şartlarını sağlayan sözleşmenin aslı veya aslı gibidir onaylı örneği
• Taraflardan bakım borçlusuna muharrer olarak verilmiş taşınmazı tescil etme yetkisi (devredilen malvarlığının taşınmaz olması durumunda)
• Bakım borçlusuna taşınmazı tescil etme yetkisi verilmediyse bakım alacaklısının talebi veya buna dair mahkeme hükmü
• Bakım borçlusuna ait fotoğraf
• Devredilen malvarlığının taşınmaz olması durumunda taşınmazın emlak beyan değerini gösterir belge (belediyeden alınmalı)

Belirtmek gerekir ki ölünceye kadar bakma sözleşmesi sağlık raporu talep etmez. Ancak bakım alacaklısının çok yaşlı olduğu durumlar olabilir. Burada kişinin temyiz kudretine haiz olduğuna dair rapor almak kişilerin yararına olacaktır.

Ölünceye Kadar Bakma Akdi Örneği

Ölünceye kadar bakma sözleşmesi örneği kişilere göre farklılık gösterecektir. Bu nedenle taslak bir örnek sözleşme vermek mümkün değildir. Ancak sözleşmenin genel hatlarından bahsetmek mümkündür. Şöyle ki;

1. Tarafların kimlik bilgileri ilk olarak yazılması gerekli ve elzem olan husustur.
2. Kimin bakım alacaklısı kimin bakım borçlusu olduğu açıkça belirtilecektir.
3. Sözleşmenin konusunda bir tarafın bakım ve gözetim borcu net olarak belirtilecektir.
4. Yine sözleşmenin konusunda diğer tarafın ise belirli bir malvarlığını devretme borcu belirtilecektir.
5. Taraflar söz alarak beyanlarını açıkça dile getiren açıklamalar yapacaklardır. Bunlar saklı payların ihlal edilmediğinden, temyiz kudretlerinin olduğundan vb. konularda beyanda bulunacaklardır.
6. Sözleşmenin özel hükümleri düzenlenecektir. Bu kısımda ayrıntılı birçok açıklama yer alacaktır. Böylece bakım yükümlüsünün ve bakım alacaklısının hakları ve borçları farklılık gösterecektir. Her sözleşme kapsamında borçlar ve haklar farklılık göstermektedir. Bu konuda her husus en ince ayrıntısına kadar düşünülerek kararlaştırılmalıdır.  Zira aksi bir durumun her iki taraf bakımından hak kayıplarına yol açacağı açıktır.
7. Tanık beyanları da ölünceye kadar bakma sözleşmesinin önemli unsurlarındandır. Bu sözleşmeye şekil şartı getirilmiştir. Ölene kadar bakma akdi miras sözleşmesi şeklinde yapılmalıdır. Yani resmi vasiyetname şeklinde düzenlenmelidir. Kısacası bu sözleşme resmi memur ve iki tanık huzurunda yapılmalıdır.