Boşanmanın Sonuçları Nelerdir?

Boşanma kararının kesinleşmesi üzerine evlilik sona erer. Boşanma kararının kesinleşmesiyle ipso iure (kendiliğinden) ortaya çıkan ya da hakimin re’sen veya taraflardan birinin talebi üzerine hükümde yer verdiği başka sonuçlar da ortaya çıkmaktadır.

Boşanma davasının sonuçları “eşler yönünden kişisel sonuçlar”, “eşler yönünden mali sonuçlar” ve “çocuklar yönünden sonuçlar” olarak üçe ayrılmaktadır.

Boşanma Kararının Eşler Yönünden Sonuçları

1. Eşlerin Yeniden Evlenebilmeleri: Boşanma kararı ile evlilik sona ermektedir. Dolayısıyla boşanmış olan eşler yeniden evlenebilir. Ancak kadının yeniden evlenebilmesi için 300 günlük bekleme (iddet) süresinin geçmesi ya da kadının gebe olmadığını ispat etmesi gerekmektedir.
2. Mal Rejiminin Tasfiyesi: Boşanma halinde boşanma hukuku mal paylaşımı hükümleri düzenlenmiştir. Buna göre eşlerin bağlı olduğu rejime ilişkin hükümler uygulanmaktadır. Türk Hukuku’nda yasal mal rejimi olarak edinilmiş mallara katılma rejimi kabul edilmiştir. Taraflar aralarında yaptıkları sözleşme ile ayrı bir rejim seçmedikleri sürece boşanma halinde yasal rejime tabi olunmaktadır.
3. Evlenmeyle Kazanılan Kişisel Durumun Değişmesi: Bu husus, TMK m. 173/1 ile yalnızca boşanan kadın yönünden düzenlenmiştir. Bu hükme göre kadın, evlenmeyle kazandığı kişisel durumunu korur. Kişisel durumdan anlaşılması gereken evlenme ile kazanılan erginlik, kayın hısımlığı ve vatandaşlıktır. Aynı maddenin devamında kadının soyadı özel olarak düzenlenmiştir. Buna göre; kural olarak kadın, evlenmeden önceki soyadına dönmek zorundadır. İstisna olarak ise boşandığı kocasının rızasını alan veya soyadını kullanmakta menfaati bulunan kadın, bunun kocaya zarar vermeyeceğini ispatlamak suretiyle hakimden soyadını taşımaya devam etmeyi talep edebilmektedir.
4. Miras Hukukundan Doğan Hakların Sona Ermesi: Boşanma kararıyla birlikte taraflar birbirlerine eş sıfatıyla yasal mirasçı olamazlar. Ayrıca evlilik birliğinin devamı süresince eşlerin birbirleri lehine yapmış oldukları ölüme bağlı tasarruflar kendiliğinden hükümsüz olur.

Boşanma Kararının Çocuklar Yönünden Sonuçları

1. Velayet: Boşanma soncunda velayet, hakim tarafından anne ya da babadan birine veya her ikisine ortak birlikte verilmektedir. Velayetin kime verileceği hususunda TMK m. 182/1 ile hakime geniş bir takdir yetkisi tanınmıştır. Bu hususta hakim, çocuğun üstün menfaatini gözeterek karar verecektir. Hakim tarafından çocuğun sağlık, eğitim, ahlak, cinsiyet, yaş, sosyal çevre vb. faktörleri gözetilerek karar verilmektedir.
2. Çocukla Kişisel İlişki: Boşanma davası sonucunda çocuğun velayeti anne ya da babadan birine bırakılmış ise velayet hakkına sahip olmayan taraf ile çocuğun ilişkisi düzenlenmek zorundadır. Hakim, velayet hakkına sahip olmayan anne ya da baba ile çocuğun görüşme süresini, yerini, çocukla tek başına mı yoksa bir refakat ile mi olacağını belirlemektedir.
3. İştirak Nafakası: Boşanma halinde çocuğun velayeti kendisine bırakılmayan taraf için çocuğun bakım masraflarına katılma yükümlülüğü sona ermemektedir. Velayet kendisine bırakılmayan taraf gücü oranında  bu masraflara katılmak zorundadır. Hakim tarafından re’sen karar verilir.

Boşanma Kararının Mali Sonuçları

1. Maddi Tazminat: Boşanma kararı dolayısıyla mevcut ya da beklenen menfaatleri zedelenen taraf, boşanmada kusursuz ya da daha az kusurlu olması şartıyla diğer taraftan uygun bir tazminat isteyebilmektedir. Tazminat miktarı zararın tam karşılığı olmak zorunda değildir. Hakim, tarafların mali ve sosyal durumları ile kusur derecelerini dikkate alarak miktarı belirleyecektir. Maddi tazminat istemi boşanma davası ile öne sürülebileceği gibi ayrı bir dava konusu da yapılabilmektedir. Hakimin bu hususta karar vermesi için tarafların talepte bulunmuş olması şarttır.
2. Manevi Tazminat: Boşanma kararı sonucunda, boşanmaya sebep olan olaylar yüzünden kişilik hakları saldırıya uğrayan taraf, kusurlu olan diğer taraftan uygun bir manevi tazminat ödenmesi talebinde bulunabilmektedir. Miktarı hakim tarafından belirlenecektir. Ancak, hakimin bu hususta karar vermesi için talepte bulunulmuş olması şarttır.
3. Yoksulluk Nafakası: TMK m. 175’e göre boşanma dolayısıyla yoksulluğa düşecek olan taraf, kusuru daha ağır olmamak koşuluyla diğer tarafın mali gücü oranında nafaka talep edebilmektedir. Taraflardan birinin talebi halinde hakim tarafından hüküm kurulmaktadır. Aksi takdirde, yani tarafların böyle bir talebi yoksa, hakim re’sen yoksulluk nafakasına karar vermemektedir.