9. Yargı Paketi

9. Yargı Paketi, TBMM Genel Kurulunda kabul edilerek yasalaştı. Taslak aşamasından itibaren gündemde yerini koruyan, çokça eleştirilen ve savunulan bu yargı paketi neleri değiştirdi?

ARTIK EVLİ KADINLAR, İSTEMELERİ HALİNDE BEKARLIK SOYADINI KULLANABİLECEK.

Yıllardır tartışılan kadınların evlendikten sonra istedikleri soyadını kullanabilme hakkı, 9. Yargı Paketi ile yasalaştı. Böylece kadınlar zorunlu olarak eşlerinin soyadı ile birlikte değil, tek olarak kendi soyisimlerini de kullanabilecek. Kişilik haklarına saldırı olduğu savunulan eski yasanın isteğe bağlı olarak değiştirilmesi kadınların kişilik hakları için önem arz ediyor.

AİLE HUKUKU BAKIMINDAN DA ÖNEM TEŞKİL EDEN GELİŞMELERE İMZA ATILDI.

Yeni yasa ile, soybağının reddi davasını açma yetkisi anneye de tanınmıştır. Eski yasada bu hak sadece baba, belli durumlarda babanın altsoyu veya baba olduğunu iddia eden kişi, çocuk ve çocuğun ergin olmaması durumunda atanacak bir kayyımda iken yeni yasa anneye de soybağının reddi davası açma hakkı vermiştir.

Evlat edinme ile ilgili olarak da evlat edinilen çocuğun nüfus kaydına anne ve babası olarak evlat edinen ebeveynlerin ismini yazma hakkı doğmuştur. Bu hak, çocuğun üstün yararını korumaya yöneliktir.

Çocuk Koruma Kanununda düzenlenen tedbirlerin uygulanması için görevlendirilen sözleşmeli sosyal çalışma görevlilerine de ödenek verilmesi sağlanmıştır.

HAKARET DAVALARI ÖNÖDEME KAPSAMINA ALINDI.

Hakaret suçu eski yasa ile uzlaştırma kapsamındaydı. Bu sayede hakaret davalarından uzlaşma ile belli bir miktar ücrette anlaşıp dava açılmadan kapanması söz konusu olabiliyordu. Ancak yeni yasa ile hakaret suçunun yazılı sesli veya görüntülü bir iletiyle işlenmesi halinde önödeme kapsamında görülecek, ayrıca her ne suretle olursa olsun hakaret suçu işlendikten 2 yıl sonra zamanaşımına uğrayacaktır.

Önödeme usulü TCK. Madde 75’te şu şekilde düzenlenmiştir;

Önödeme

Madde 75- (1) Uzlaşma kapsamındaki suçlar hariç olmak üzere, yalnız adlî para cezasını gerektiren veya kanun maddesinde öngörülen hapis cezasının yukarı sınırı altı ayı aşmayan suçların faili;

a) Adlî para cezası maktu ise bu miktarı, değilse aşağı sınırını,

b) Hapis cezasının aşağı sınırının karşılığı olarak her gün için yüz Türk Lirası üzerinden

bulunacak miktarı,

c) Hapis cezası ile birlikte adlî para cezası da öngörülmüş ise, hapis cezası için bu

fıkranın (b) bendine göre belirlenecek miktar ile adlî para cezasının aşağı sınırını,

Soruşturma giderleri ile birlikte, Cumhuriyet savcılığınca yapılacak tebliğ üzerine on

gün içinde ödediği takdirde hakkında kamu davası açılmaz.

(Kanunun devamı için bknz. TCK. 75. Madde)

HUKUKÇULAR İÇİN DE BİRÇOK YENİLİK GETİRİLDİ.

HMGS (Hukuk Mesleklerine Giriş Sınavı) hakkında nitelik arttırıcı bazı düzenlemeler yapılmıştır. İlk kez 2024 yılında yapılan bu sınav, hukukçular arasında sıkça tartışılmakta olsa da bu yenilik sınavın kalitesini de arttırmıştır. Düzenlemeyle HMGS ve İdari Yargı Ön Sınavında sorulacak alanlar arasına Milletlerarası Hukuk, Milletlerarası Özel Hukuk, Genel Kamu Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku eklenmektedir.

Baroların adli yardı ödeneklerinin oranı düzenlenmiştir. Ayrıca baroların birikmiş adli yardım ödeneklerinin 15 gün içinde TBB’ye aktarılması sağlanmıştır.

ARABULUCULUK VE UYUŞMAZLIK DÜZENLEMELERİ GETİRİLMİŞTİR.

Mesleğinde 20 yıl kademe sahip hukukçuların da arabuluculuk sınav şartı ortadan kalkmış, arabuluculuk eğitimi alarak arabulucu olabilmelerine olanak tanınmıştır. Aynı zamanda mevcut uzlaştırmacıların haklarına zarar vermeden, yeni uzlaştırmacı olmak isteyen kişilere hukuk fakültesi mezunu olma şartı getirilmiştir.

Uzlaştırmanın tarafları için ise, toplantıya katılmayan taraf davada kısmen veya tamamen haklı çıksa bile karşı tarafın ödemekle yükümlü olduğu yargılama giderlerinin yansından sorumlu tutulacak ve ayrıca bu taraf lehine tarifeye göre belirlenen vekâlet ücretinin yansına hükmedilecektir. Böylelikle, kamu yaran ile mülkiyet ve mahkemeye erişim hakkı arasında bir denge kurulmaktadır. Ayrıca taraflar arabuluculuğa teşvik edilerek uyuşmazlıklann banşçıl yollardan çözüme kavuşturulması amaçlanmaktadır.

Yeni yasa ile taşınmazların aynına ilişkin verlmiş icra edilebilirlik şerhi ve arabuluculuk anlaşma tutanağı ile taraflardan birinin tapu müdürlüğüne giderek tek başına tescil talebinde bulunulabilmesi sağlanmıştır.

Ceza muhakemesinde yapılan uzlaştırma görüşmeleri esnasında belirlenemeyen veya sonradan ortaya çıkan zararların tazmini için mağdura hukuk mahkemelerinde dava hakkı tanınmıştır.

Uzlaştırmanın gereklerinin sağlanamaması durumunda mahkemece yargılamaya kalındığı yerden devam edilecektir.

USUL HUKUKUNDA DÜZENLEMELER YAPILDI

Konusu otuz bir bin Türk lirasını geçmeyen vergi davaları, tam yargı davaları ve idari işlemlere karşı açılan iptal davaları hakkında idare ve vergi mahkemelerince verilen kararlar kesin nitelikte oldu ve bunlara karşı istinaf yoluna başvurulmasının önü kapatıldı. Bölge idare mahkemesinin verdiği kararlara karşı ise yedi gün içinde temyiz yoluna başvurulabilir.

İstinaf ve temyiz kanun yolunda düzenlemeler yapılmıştır.

İstinaf kanun yolunda ise iş bölümü uyuşmazlıklarının kısa sürede görülmesini sağlayacak düzenlemeler yapılarak dosyaların istinafta görülme süreleri kısaltılmıştır.

EKONOMİYE KATKI SAĞLANMIŞTIR.

Trafikten men edilerek alıkonulan araçlardan yediemin otoparkında bulunup da sahipleri tarafından teslim alınmayan veya sahiplerine ulaşılamayan araçların satış usulü kolaylaştırılarak bu araçlar ekonomiye kazandırılacaktır.

Açık arttırma suretiyle yapılan e-satışlarda bir defaya mahsus 10 dakika olan uzama süresinin her yeni tekliften itibaren yeniden başlamak üzere 3’er dakikalık sürelerle 1 saate kadar uzamasına imkan sağlanmıştır. Ayrıca teklifler arasındaki farkın muhammen bedelin binde beşinden ve her halde 1000TL’den az olmaması sağlanmıştır.