Boşanma Davası Süresi
Boşanma davası süresi davadan davaya değişkenlik göstermektedir. Bu davada yargılamanın süresi davanın anlaşmalı boşanma davası mı yoksa çekişmeli boşanma davası mı olmasına göre değişkenlik göstermektedir. Süre ayrıca boşanma sebebine göre de değişebilir.
Eşler boşanmaya karar verdiklerinde bu sürecin bir an önce sonlandırılmasını istemektedir. Çünkü boşanma davaları hem eşler için hem de çocuklar için yorucu, yıpratıcı olabilmektedir. Bu kapsamda boşanma davası ne kadar sürer? şeklinde incelemenin cevabı 1 ay veya 1,5 yıl olabilir.
Boşanma davası süresi hangi sebebe dayanarak boşanma davası açılmış olduğuna göre değişkenlik gösterebilmektedir. Bununla beraber tarafların iddia ettikleri vakıaları ispata yarayacak kuvvetli delilleri sunması, mahkemelerin yoğunluğu, hakimin değişip değişmemesi gibi birçok husus boşanma davası süresi üzerinde etkili olmaktadır.
Boşanma Davası Süresini Etkileyen Hususlar
-
Boşanma Davasının Anlaşmalı Şekilde Açılmış Olması
Anlaşmalı boşanma davası tarafların evlilik birliğinin temelden sarsıldığına yönelik ortak yargıya varmaları halinde açılan bir davadır.
Anlaşmalı boşanma davası açılırken çekişmeli boşanmadan farklı olarak mahkemeye dava dilekçesinin yanında birde anlaşmalı boşanma protokolünün sunulması gerekmektedir.
Anlaşmalı boşanma protokolünde malların paylaşımına, velayete, yoksulluk nafakasına, iştirak nafakasına, velayeti kendisinde olmayacak taraf ile müşterek çocuk arasında kişisel ilişkiye kadar birçok hususta tarafların anlaşmış olması söz konusudur.
Hal böyle iken anlaşmalı boşanma davası süresi çekişmeli boşanma davalarına nazaran çok daha hızlı bir sürede tamamlanmaktadır. Dolayısıyla davanın anlaşmalı şekilde açılması boşanma davası süresini etkileyen en önemli husustur.
-
Boşanma Davasının Çekişmeli Şekilde Açılması
Çekişmeli boşanma davası tarafların boşanma konusunda anlaşmaması halinde açılan davadır. Boşanmanın yanında taraflar boşanmanın fer’ileri için de anlaşamamış olabilmektedir. Boşanmanın fer‘ileri; malların paylaşımı, tazminat talepleri, nafaka miktarı, müşterek çocukların velayeti gibi hususlardır.
Çekişmeli boşanma davasında taraflar mahkemeden kendi lehlerine bir hüküm tesis edilmesini hedeflemektedir. Bu noktada karşı tarafın boşanmaya konu olaylarda kusurlu olduğunu ispat etme yoluna gidilmektedir. Taraflar boşanmaya konu vakıaların ispatına ilişkin mahkemeye inandırıcı deliller sunmaktadır. Görüldüğü gibi anlaşmalı boşanma davasından daha farklı ve daha uzun bir usul izlenmektedir.
Çekişmeli boşanma davasında öncelikle taraflar mahkemeye dilekçelerini sunmaktadır. Bu dilekçeler dava dilekçesi, cevap dilekçesi, ve 2. cevap dilekçeleri olmak üzere 4 adettir. Bu dilekçelere ek birde karşı dava açılma ihtimali vardır. Karşı dava için de dilekçeler verilmektedir. Dilekçeler aşamasından sonra ön incelemeye geçilmektedir. Ön incelemenin de ardından duruşmalara başlanacaktır. Hâkim duruşmada delilleri değerlendirecek, bu delillerin davaya konu vakıaları ispata elverişli olup olmadığını inceleyecek, tarafları ve tanıkları dinleyecek, bilirkişiye başvuracak, müşterek çocukların velayeti için pedagog görüşünü alacak, gerekli görürse keşif yapacak ve takdir edeceği diğer faaliyetlere girişecektir. Sayılan bu faaliyetler ayrı ayrı zaman almakta ve dolayısıyla davanın uzamasına sebep olmaktadır. Dolayısıyla çekişmeli boşanma davası süresi anlaşmalı boşanmaya göre çok daha uzun olacaktır.
-
Adli Tatile Girilmiş Olması
Adli tatilde kanunda belirtilmiş olan haller dışında süreler durmakta duruşmalar görülmemektedir. Adli tatil 20 Temmuz’da başlayıp 31 Ağustos’ta bitmektedir. 1 Eylül’de yeni adli yıl başlamaktadır. Eğer yapılacak iş ve işlemler adli tatile tabi bir iş veya işlemse ve son gün adli tatile denk geliyorsa o halde süreler adli tatilin bittiği günden itibaren 1 hafta uzatılmış sayılacaktır. Yani işlem için son gün 7 Eylül olacaktır.
Boşanma davaları da adli tatile tabidir. Yani boşanmada adli tatilin bitimi ile beraber süreler 7 Eylül’e kadar uzayacaktır. Boşanma davaları adli tatile tabi olmakla beraber bazı işler yine de görülmeye devam edecektir. Bu işlere ilişkin süreler durmayacaktır. Cevap süreleri, istinaf süreleri, temyiz süreleri adli tatilde de işlemeye devam edecektir. Yine aşağıdaki iş ve işlemler de adli tatilde boşanma davası kapsamında olsa bile görülmeye devam edecektir.
- Geçici hukuki koruma talepleri ve bunlara yapılacak itirazlar
- Nafaka davaları
- Velayet davaları
- Çocuk kaçırma davaları
- Keşifler
- Çekişmesiz yargı işleri
- İvedi işler
- Boşanma davası açmak
- Karşı dava açmak
- Tebligat işlemleri
- İlamlar vb. iş ve işler adli tatilde de yapılabilecektir.
Adli tatilde boşanma davaları kesinleşmiş ise gerekçeli kararın taraflara hangi tarihte tebliğ edildiğine bakılmaktadır. Eğer gerekçeli karar tebliğ edilmiş ve istinaf süresi de adli tatil içerisinde bir gün ise o halde başvuru süresi 7 Eylül’e uzamış dolayısıyla kararın kesinleşme tarihi de 8 Eylül’e kalmış olacaktır.
Ancak tüm bu ifade edilenlerle beraber anlaşmalı boşanma davasının adli tatilde de görülmesi mümkündür. Kural; anlaşmalı boşanma davasının da adli tatilde görülemeyecek işlerden olmasına rağmen eğer taraflar adli tatilde davalarının görülebilmesine ilişkin bir talepte bulunurlarsa o halde hâkimin de takdiriyle adli tatilde anlaşmalı boşanma davası görülebilecektir.
-
Mahkemelerin İş Yoğunluğu
Boşanma davalarına bakmaya görevli mahkeme Aile Mahkemeleri’dir. Aile Mahkemesi kurulamayan yerlerde boşanma davası Asliye Hukuk Mahkemesi’nce görülecektir.
Aile Mahkemeleri aile hukukundan doğan tüm dava ve işlere bakmaktadır. Vesayet kısmı hariç tutulmak üzere (vesayete ilişkin görevli mahkeme Sulh Hukuk Mahkemesi’dir.) TMK’nda Aile Hukuku başlığı altında düzenlenen bütün hususlara Aile Mahkemeleri bakmaktadır. Yani evlenme, nişanlanma, boşanma, mal rejimi, nafaka, soybağı, tanıma, babalık, velayet, çocuk malları vb. tüm aile hukuku konularına bakmakla görevli mahkeme Aile Mahkemeleri’dir.
Görüldüğü üzere Aile Mahkemeleri konu itibariyle çok yoğun bir çalışma alanına sahiptir. Bu da özellikle büyük şehirlerde duruşma sürelerinin daha ileri tarihlere alınmasına, karar verme sürelerinin uzamasına sebebiyet vermektedir. Dolayısıyla boşanma davası açılacak olan mahkemenin iş yoğunluğu da boşanma davası süresi üzerinde etkili hususlardan biridir.
-
Çekişmeli Konuların Varlığı, Niteliği, Sayısı
Çekişmeli boşanma davalarında eşler; üzerinde çekişme yaşadığı, anlaşmaya varamadıkları hususlara ilişkin mahkemeye delil sunmakta, bu konulara ilişkin tanık dinletmektedir. Mahkeme de çekişmeli olan bu hususlara ilişkin karar vermektedir. Eşler, üzerinde anlaşamadıkları hususlara ilişkin mahkemece lehlerine bir hüküm verilmesini hedeflemekte ve bu doğrultuda hareket etmektedirler. Yani tarafların üzerinde anlaşamadıkları hususların sayısı ne kadar fazlaysa davanın da o kadar uzun sürmesi kaçınılmazdır. Bununla beraber iddialarına dayanak olan vakıaların karışıklığı da yine davanın uzun sürmesine sebep olan hususlar arasındadır.
Boşanma Davası En Fazla Ne Kadar Sürer?
Boşanma davalarının nasıl açıldığı konusuna bakacak olursak; öncelikle bir dilekçeler aşaması geçilecektir. Dilekçeler aşamasında davacı eş bir dava dilekçesi sunmaktadır. Sunulan bu dilekçe karşı tarafa tebliğ edilmektedir. Bu aşamada karşı tarafın 14 günlük bir cevap verme süresi vardır. Sonrasında ise 2. cevap dilekçeleri verilecek ve bu dilekçelere ilişkin de aynı süreler uygulanacaktır. Dilekçelerin taraflara tebliği için ise 30’ar günlük süreler öngörülmüştür. Sonuç olarak ortalama 120 günlük bir dilekçeler aşaması mevcuttur.
Dilekçeler aşamasının ardından taraflara ön inceleme duruşması tarihi tebliğ edilecektir. Uygulamada ön inceleme duruşması ilk duruşmayla aynı gün yapılmaktadır. Ön inceleme duruşmasının ardından aslında en uzun aşama diyebileceğimiz tahkikat aşamasına geçilecektir. Bu aşamada hâkim vakıaları inceleyecek, delilleri değerlendirecek, tanıkları dinleyecek, gerek gördüğü takdirde bilirkişi desteği alacak, pedagog raporları alacaktır. Daha sonra bilirkişi raporları, uzman raporları taraflara tebliğ edilecektir. Taraflar isterlerse bu raporlara itiraz edebileceklerdir. Tahkikat duruşmasından, raporlara itiraz edildikten, tanıklar dinlendikten sonra sözlü yargılama yapılacak ve karar duruşmasına geçilecektir. Karar duruşması ile beraber hâkim ya boşanma davasının kabulü ya da davanın reddi yönünde bir karar verecektir. Hâkim daha sonra gerekçeli karar verecek ve bu karar da taraflara tebliğ edilecektir. Taraflar gerekçeli kararla birlikte istinaf başvurunda bulunabileceklerdir. İstinaf aşaması sonucunda kararın kesinleşmesi en az 1 yıl sürmektedir. Sonuç olarak kesin bir süre verilmemekle beraber yaklaşık 3 yıl içerisinde boşanma davaları kesin karara bağlanmaktadır.
Anlaşmalı Boşanma Kaç Celse Sürer?
Anlaşmalı boşanma davası yukarıda da ifade ettiğimiz üzere tarafların boşanma konusu ve fer’ileri hususunda anlaştıkları bir dava türüdür. Dolayısıyla bu davalar çok uzun sürmemektedir.
Anlaşmalı boşanma davalarında boşanma kararı genellikle tek celsede verilmektedir. Ancak hâkimin tek celsede karar verme gibi bir zorunluluğu yoktur. Zira hâkim anlaşma protokolünde eksiklikler olması halinde davanın ertelenmesine karar verebilmektedir. Yine bununla beraber taraf iradelerinin protokolle uyuşmaması halinde de hâkim boşanma davasının ertelenmesine yönelik karar verebilmektedir. Bu hallerde celse sayısı birden fazla olabilmektedir.
Çekişmeli Boşanma Kaç Celse Sürer?
Çekişmeli boşanma davalarına ilişkin süre yukarıda da ifade ettiğimiz üzere tarafların üzerinde anlaşamadıkları hususların sayısı ve mahiyetine göre değişmektedir. Bununla beraber çekişmeli boşanma davaları ortalama 5-6 celse sürebilmektedir.
Çekişmeli Boşanma Davası En Az Ne Kadar Sürer?
Çekişmeli boşanma davaları genellikle 5-6 celsede sonuçlanmaktadır. Celse araları ise mahkemenin iş yoğunluğuna göre değişebilmekle beraber ortalama 3-4 ay sürmektedir. İstinaf aşamasına gidilmeden kararın kesinleşmiş olması ve bununla beraber tarafların üzerinde anlaşamadıkları hususların azlığı göz önüne alınırsa çekişmeli boşanma davaları en az 1 yıl sürmektedir.
En Kısa Boşanma Davası Ne Kadar Sürer?
En kısa süren boşanma davaları tarafların bir anlaşma protokolü düzenleyip dava açtıkları anlaşmalı boşanma davalarıdır. Zira anlaşmalı boşanma davalarında çekişmeli vakıaların olmaması tarafların daha baştan velayet, nafaka, mal rejimi gibi hususlarda anlaşmış olması dava süresini son derece kısaltan bir durumdur.
Anlaşmalı boşanma davası açıldığında genellikle 40 gün içerisinde bir tarihte duruşma günü belirlenmektedir. Yukarıda da değindiğimiz üzere aksi bir durum ortaya çıkmadığı sürece anlaşmalı boşanma davaları tek celsede sonuçlanmaktadır. İlk derece mahkemesince karar verildikten sonra tarafların da istinaf sürecine girmediğini farz edersek eğer ortalama 2-3 ay içerisinde anlaşmalı boşanma davası sonuçlanmakta ve kesinleşmektedir. Ancak iyi bir anlaşmalı boşanma protokolünün hazırlandığını ve hâkimin herhangi bir erteleme kararının olmadığını, bunlarla beraber uzman bir boşanma avukatından da destek alındığını hesaba katarsak anlaşmalı boşanma davalarının 1-2 hafta sürmesi de mümkündür.
Boşanma Davası Geri Çekme Süresi
6100 Sayılı HMK’nun 123. maddesine göre: “Davacı, hüküm kesinleşinceye kadar, ancak davalının açık rızası ile davasını geri alabilir.” Kanun hükmü davanın geri çekilebilmesi için bir süre öngörmüştür. Dolayısıyla bu süre dışında davanın geri alınmasına yönelik bir talepte bulunulamayacaktır. Kanunun öngördüğü süre sınırı hükmün kesinleşme anıdır. Bu noktada boşanma davasında boşanma hükmünün kesinleşmesine kadar dava geri alınabilecektir. Boşanma davalarında kararın kesinleşmesi istinafa gidilmediği takdirde istinafa başvuru süresinin bitimine kadardır. (gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 2 haftalık süre) Bununla beraber istinafa başvurulmuş ise istinaf mahkemesinin karar vermesine karşın tarafların karara itiraz etmemesi halinde bu karar da kesinleşecektir. İtiraz edeceklerse itiraz mercii Yargıtay’dır. Bu halde Yargıtay’ın verdiği karar onama halinde kesin olacaktır. İşte bu tarihlerden sonra artık davanın geri çekilmesi mümkün olmayacaktır.
Süre sınırıyla beraber HMK’nun aradığı diğer şart davalının açık rızasının alınması şartıdır. Süre sınırına uyulması ve davalının da rıza göstermesi halinde mahkeme ‘karar verilmesine yer olmadığı’ kararı verir. Bu kararın ardından taraflar isterse harçlarını tekrar yatırmak şartıyla boşanma davasını yeniden açabileceklerdir.
Boşanma Davaları En Fazla Kaç Yıl Sürer?
Aile Mahkemelerinin Kuruluş ve Yargılama Usullerine Dair Kanun’un 7. maddesine göre aile mahkemeleri, önlerine gelen davada esasa girmeden önce eşlerin ve çocukların karşı karşıya oldukları sorunları tespit ederek sulh yoluyla çözümünü uzmanlardan yararlanarak teşvik etmektedir. Sulh sağlanamaması halinde yargılamaya devam olunmaktadır.
Dava süresi yetkili mahkeme, mahkemenin iş yoğunluğu, tarafların sundukları deliller, boşanma davası avukatı tarafından hukuki yardım sağlanması, karşı dava açılması ve davanın niteliğine göre değişiklik göstermektedir.
Anlaşmalı boşanma davaları, tarafların anlaşmalı boşanma protokolü üzerinde uzlaşı sağlamış olmaları sebebiyle kısa sürede sona ermektedir. Bir iki ay içinde dava tamamlanabileceği gibi bazen bir hafta içinde de anlaşmalı boşanma davasının sona ermesi mümkün olmaktadır.
Çekişmeli boşanma davalarında ise taraflar, boşanma kararı sonrası velayet, nafaka, maddi ve manevi tazminat talepleri hususunda anlaşma sağlamış değillerdir. Tarafların taleplerini desteklemek amacıyla mahkemeye sunmuş oldukları deliller ışığında hakim vicdani kanaatine göre bir karara varacaktır. Anlaşılacağı üzere, çekişmeli boşanma davası meşakkatli bir hukuki süreçtir. Dolayısıyla anlaşmalı boşanma davasına nazaran daha uzun bir süreç almakta ve boşanma kararının kesinleşmesine kadar dört beş yıl geçebilmektedir.
Kaynak:
