Özel Hayatın Gizliliğini İhlal
Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu ve cezası TCK 134 hükmünde düzenlenmektedir. Bu suçun temel halini işleyen sanık hakkında mahkeme 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası verir. TCK 134 2 uyarınca, özel hayatın gizliliğini ihlal suçu bilişim sistemleriyle işlenirse mahkeme 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası verir.
Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Nasıl Olur?
Kişinin hayatının gizli olan alanına izinsiz olarak müdahaleyle özel hayatın gizliliği ihlal edilmiş olur. Örneğin; anahtar deliğinden bakma, komşuyu gözetleme, evinin kapısını gözetleme, birinin çantasını karıştırma, kimin kimlerle ve nasıl birlikte olduğunu araştırma halinde özel hayatın gizliliğinin ihlali söz konusu olur.
Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçu Nedir?
Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu TCK 134 ile düzenlenmiştir. Buna göre, bir kişinin hayatının gizli alanına kendisinin izni olmadan müdahale edilmesi halinde özel hayatın gizliliğinin ihlali suçu meydana gelir.
TCK 134'de özel hayatın gizliliğini ihlal suçunun temel şekli, özel hayatın gizliliğinin görüntü ve ses kayıtlarının alınması yöntemiyle ihlal edilmesidir. Suçun nitelikli hali olan ikinci hali ise kişilerin özel hayatına ilişkin görüntü veya seslerin ifşa edilmesidir.
Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçunun Nitelikli Halleri
Özel hayatın gizliliğini ihlal suçunun daha ağır cezayı gerektiren nitelikli halleri işlenirse verilecek ceza arttırılır:
- Gizliliğin görüntü veya seslerin kayda alınması (TCK m. 134/1)
- Kamu görevlisi tarafından ve görevinin verdiği yetki kötüye kullanılmak (TCK m. 137/1)
- Belli bir meslek ve sanatın sağladığı kolaylıktan yararlanmak (TCK m. 137/1)
Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Kaç Yıl?
TCK 134 hükmünde özel hayatın gizliliğini ihlal cezası 4 şekilde öngörülür. Buna göre özel hayatın gizliliği cezası kaç yıl, şu şekilde belirlenir:
- Kişilerin özel hayatının gizliliğini ihlal eden kimse 1 – 3 yıl arasında hapis cezası verilir.
- Gizlilik görüntü veya ses kayıtlarının alınmasıyla ihlal edilmişse, verilecek ceza 1 kat arttırılır.
- Kişilerin özel hayatına ilişkin görüntü veya sesleri hukuka aykırı olarak ifşa eden kişi 2 – 5 yıl arasında hapis cezası alır.
- Basın yayın yoluyla yayımlama da 2-5 yıl hapis cezası alır.
Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçunun Unsurları
- TCK m. 134 hükmünde “özel hayatın gizliliğini ihlal etme” fiili cezalandırılır. Bu serbest hareketli bir suçtur. Hangi davranışlarla olursa olsun bir kişinin hayatının özel alanına müdahale edilmesi özel hayat ihlali olarak kabul edilir ve fail özel hayatın gizliliğini ihlal cezası ile cezalandırılır. Bununla beraber kanun TCK m. 134/2 hükmünde özel bir fiili cezalandırmıştır. Bu suçun meydana gelmesi için fail, özel hayata ilişkin görüntü veya sesleri ifşa etmelidir. TCK 134 madde ile cezalandırılan fiiller birbirinden hukuki konuları itibarıyla değil, işleniş biçimleri (modalita) uyarınca ayrılmaktadır.
- Özel hayatın gizliliğini ihlal suçunun faili herkes olabilir zira özgü nitelikli bir suç değildir.
- Özel hayatın gizliliğini ihlal suçunun hukuki konusu, kişilerin gizli yaşam alanının, yani mahremiyetinin, korunmasına ilişkin kamusal yarardır.
- Mağdur için herhangi bir özellik aranmaz; hayatının gizli alanı ihlal eden her kişi mağdur statüsündedir.
- Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu kasten veya olası kastla işlenen bir suçtur. Dolayısıyla bu suç taksirle işlenebilen bir suç değildir.
- Özel hayatın gizliliğini ihlal suçunda özel bir saik de aranmaz. Mağdurun özel hayatının ihlal edilmesi eylemini gerçekleştiren fail hangi amaçla hareket ederse etsin söz konusu suçtan sorumludur.
Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Şikayete Tabi Mi?
Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu için şikayet, bir muhakeme şartı olarak kabul edilmektedir. Şikayet şartı yerine getirilmedikçe kolluk ya da savcılık re’ sen ya da ihbar üzerine suç işlendiğini öğrense dahi soruşturma yapamaz.
TCK m. 73 hükmü uyarınca özel hayatın gizliliğini ihlal şikayet süresi mağdur tarafından fiil ve failin öğrenilmesinden itibaren 6 aydır. Süre hak düşürücü niteliktedir ve re’ sen dikkate alınır.
Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Nereye Şikayet Edilir?
Özel hayatın gizliliği için şikayet, Cumhuriyet Başsavcılığı’na veya kolluk makamlarına yapılır. Basit şüphe üzerine soruşturma başlar ve toplanan deliller uyarınca suçun işlendiği hususunda yeterli şüphe elde edilmiş ise savcı bir iddianame hazırlayarak kamu davası açılması talebinde bulunur.
Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçu Uzlaşmaya Tabi Mi?
Özel hayatın gizliliğini ihlal uzlaşmaya tabi mi diye bakıldığında, TCK m. 253 hükmünde soruşturma ve kovuşturma bakımından muhakeme şartı olarak şikayet aranan suçlarda uzlaştırma hükümlerinin uygulanacağı düzenlenir.
Şikayete tabi olduğu açıkça düzenlenen özel hayatın gizliliği suçu uzlaştırmaya tabidir.
Özel Hayatın Gizliliği İhlali Hangi Mahkeme Bakar?
Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu bakımından görevli mahkeme Asliye Ceza Mahkemesidir.
Ceza davalarında CMK m. 12 hükmü ile düzenlenen genel yetkili mahkeme suçun işlendiği yer mahkemesidir.
Dolayısıyla özel hayatın gizliliği ihlal suçuna bakacak olan mahkeme, suçun işlendiği yer asliye ceza mahkemesidir.
Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Zamanaşımı
TCK m. 66 hükmü uyarınca özel hayatın gizliliğini ihlal suçu bakımından dava zamanaşımı süresi 8 yıldır. Suçun işlendiği tarihten itibaren 8 yıl içinde dava açılmaz ya da açılan dava sonucunda hüküm kurulmaz ise dava düşmektedir.
WhatsApp Mesajları İfşa Etmek Suç Mu?
WhatsApp mesajlarının ifşa edilmesi halinde kişinin kendisiyle yapılan haberleşmenin içeriği ifşa edilmiş olduğundan TCK m. 132/2 hükmü uyarınca “haberleşmenin gizliliğini ihlal” suçu gerçekleşmektedir.
Birinin Özel Fotoğraflarını Yaymak Suç Mu?
Bir kişinin rızası olmadan, kişiye ait fotoğraf veya videonun yayılması halinde TCK m. 136 hükmü uyarınca “verileri hukuka aykırı olarak verme veya ele geçirme” suçu gerçekleşmektedir.
Özel Hayatın Gizliliği Hangi Haktır?
Özel hayatın gizliliği hakkı, kişinin özel yaşamasına ve hayatının gizli alanına saygı duyulmasını öngören ve bu alanlara müdahaleyi yasaklayan bir temel insan hakkıdır.
Bu hak, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 20. maddesi uyarınca “Özel Hayatın Gizliliği” başlığı altında korunmaktadır.
“Herkes, özel hayatına ve aile hayatına saygı gösterilmesini isteme hakkına sahiptir. Özel hayatın ve aile hayatının gizliliğine dokunulamaz.”
Ayrıca, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 8. maddesinde “Özel ve Aile Hayatına Saygı” başlığı altında koruma altına alınmıştır.
“Herkes özel ve aile hayatına, konutuna ve yazışmasına saygı gösterilmesi hakkına sahiptir.”
Özel Hayat Nedir?
Kişilerin hayat çevresi 4’e ayrılır: Kişinin kamusal hayatı, kişinin mesleki hayatı, kişinin aile hayatı ve kişinin özel hayatı.
Kişilerin hayat çevresinde yer alan özel hayat kavramı, kişinin kendisinden başka bireyler tarafından bilinmeyen ve bilinmesi için özel araştırma gerektiren kişiye ait hususlardır.
Özel Hayatı Kapsayan Unsurlar Nelerdir?
Geniş anlamda özel hayat, “aile hayatını” ve “kişinin gizli hayat alanını” kapsar. Dar anlamda özel hayat ise 4 unsurdan oluşur:
Kişisel Veriler: Bir kişinin kişisel verilerinin kaydedilmesi, kullanılması ve yayılması suç olarak düzenlenir. Kişilerin adı, soyadı, telefon numarası, motorlu taşıt plakası, sosyal güvenlik numarası, pasaport numarası, özgeçmişi, resmi, sesi, parmak izleri, genetik bilgileri, sağlık durumuna ilişkin bilgileri kişisel veri olarak kabul edilir.
Konuta Saygı Hakkı: Kişinin özel hayatını en yoğun yaşadığı yer olan konut, özel hayatın korunması kapsamında yer alır.
Haberleşme Hakkına Saygı: Kişiler arasında her türlü vasıta ile yapılan bilgi ve düşünce aktarımına haberleşme denir. Özel hayatın korunması geniş anlamda, haberleşme gizliliğinin korunmasını öngörür.
Aile Hayatına Saygı: Aile hayatının ve kişilerin ailevi ilişkilerini özgürce yaşayıp sürdürmesinin gizlilik ihlallerine karşı korunması gerekir.
Özel Hayat Kapsamına Giren Alanlar Nelerdir?
Kişisel veriler, konut, haberleşme ve aile hayatın bir kişinin özel hayat alanlarıdır. Bu sistematiği benimseyen Türk Ceza Kanunu bu alanlara karşı ihlalleri cezalandırır.
- Haberleşmenin gizliliğini ihlal suçu (TCK 132)
- Kişiler arasındaki konuşmaların dinlenmesi ve kayda alınması (TCK 133)
- Özel hayatın gizliliğini ihlali (TCK 134)
- Kişisel verilerin kaydedilmesi (TCK 135)
- Verileri hukuka aykırı olarak verme veya ele geçirme (TCK 136)
- Kişisel verileri yok etme (TCK 138)
Özel Hayatın Gizliliği Hangi Durumlarda Geçersiz Sayılır?
Anayasa Mahkemesi içtihatları uyarınca özel hayatın gizliliği hakkına yapılan bir müdahalenin hak ihlali oluşturmaması için Anayasa’nın 13. maddesinde belirtilen sebeplere dayanması gerekir.
Anayasa’nın 13. maddesine göre temel hak ve hürriyetler yalnızca kanunla ve öze dokunma yasağına girmeden sınırlandırılabilir. Bu hükme göre, özel hayatın gizliliği hakkını sınırlandıran kanunun Anayasa’ya uygun olması için 4 şart aranmaktadır:
- Anayasa’nın sözüne ve ruhuna uygun olması.
- Demokratik toplum düzenine uygun olması.
- Laik Cumhuriyetin gereklerine uygun olması.
- Ölçülülük ilkesine uygun olması.
Özel hayatın gizliliği hakkının düzenlendiği Anayasa m.20 hükmünde sınırlama sebepleri tahdidi olarak sayılmıştır.
- Milli güvenlik
- Kamu düzeni
- Suç işlemesinin önlenmesi
- Genel sağlık ve genel ahlakın korunması
- Başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması
Söz konusu kısıtlama yalnızca “arama” ve “el koyma” tedbirlerine yönelik olarak getirilmiştir. Dolayısıyla bu sebepler, özel hayatın gizliliği hakkı kapsamının tümü için geçerli değildir.
Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçu Yargıtay Kararları
Özel Hayatın Gizliliğini İhlal
İncelenen dosyada, sanık hakkında 03.08.2011 tarihinde işlenen kişiler arasındaki konuşmaların dinlenmesi ve kayda alınması ile şantaj suçlarından kurulan 03.10.2012 tarihli mahkumiyet hükümlerinin, sanığın ve katılan vekilinin istemlerine dayalı olarak yapılan temyiz incelemesi sonunda (…) özel hayatın gizliği kapsamında değerlendirilebileceği dikkate alındığında, sanığın, katılanın özel hayatına ait konuşmalarını kaydetmesi eyleminin TCK’nın 134/1-2. cümlesinde düzenlenen özel hayatın gizliliğini ihlal suçu oluşturduğu gözetilerek bu suçtan mahkumiyet kararı verilmesi gerekir. (Yargıtay 12. CD, 2020/851 E., 2021/220 K.)
Gizliliğin Görüntü veya Seslerin Kayda Alınması Suretiyle İhlali
Sanığın, yaklaşık 5 yıldır gönül ilişkisi yaşadığı katılan X ile yaptığı telefon konuşmasını kaydederek, rıza olmaksızın katılan X’in eşine kargo ile göndermek suretiyle ifşa ettiği olayda, Sanığın, tarafı olduğu haberleşme içeriklerini, belirli olmayan ve birden fazla kişi tarafından algılanabilme imkanı bulunan aleni bir ortamda ifşa etmemesinden dolayı TCK’nın 132. maddesinin 3. fıkrasında tanımlanan haberleşmenin gizliliğini ihlal suçunun yasal unsurlarının somut olayda gerçekleşmemesi nedeniyle sanıkla aralarındaki ilişkinin varlığını ve boyutunu kendisinde saklı tutan katılanın özel yaşam alanı kapsamındaki konuşmalarını içeren ses kaydını katılanın kocasına gönderen sanığın eyleminin TCK’nın 134. maddesinin 2. fıkrasındaki görüntü veya seslerin ifşa edilmesi suretiyle özel hayatın gizliliğini ihlal suçunu oluşturacağı gözetilmelidir. (Yargıtay 12. CD, 2017/3302 E., 2018/1900 K)
Birinin Özel Fotoğraflarını Yaymak Suç Mu?
Sanığın, sokakta yürüdükleri esnada katılanların görüntülerini kaydedip, Facebook hesabından yayımlaması biçiminde sübut bulan ve iddianamede verileri hukuka aykırı olarak verme veya ele geçirme suçu olarak nitelenen eyleminin, kaydedilen görüntüdeki iki şahsın yüzlerinin görünmemesi ve katılanlar olduklarına dair herhangi bir emare bulunmaması nedeniyle gerek TCK'nın 136/1. maddesindeki verileri hukuka aykırı olarak verme veya ele geçirme suçu gerek TCK'nın 134/2. maddesindeki özel hayatın gizliliğini ihlal suçu açısından sanığın kastının bulunmadığı gerekçesiyle mahkumiyet hükmü kaldırılarak (…) duruşma açılarak ve taraflar da çağrılarak delillerin değerlendirilmesi sonucunda anılan Kanun maddesinin 2. fıkrasına göre yeniden hüküm kurulması gerektiği gözetilmeden (…) (Y. 12. CD, 2021/5805 E., 2022/ 4074 K.)
Görüntü veya Seslerin İfşa Edilmesi Suretiyle Özel Hayatın Gizliliğini İhlal
Cep telefonu bayisi işleten sanığın, mağdura ait özel fotoğrafları, Youtube adlı video paylaşım sitesinde yayımlaması eyleminde, mesleğinin icrası dolayısıyla sağladığı kolaylık ve avantaj açıklanıp tartışılmaksızın, “Sanık bu suçu mesleğinin sağladığı kolaylıktan yararlanmak suretiyle işlediğinden” biçimindeki ibarelere dayalı olarak, sanık hakkında TCK'nın 137/1-b madde, fıkra ve bendinin uygulanması (Y. 12. CD, 2021/3699 E., 2021/7127 K.)
Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçu Şikâyet Dilekçesi
İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığına
Şikayet Eden: A.B. (T.C. Kimlik No: 54765910)
Vekil: Avukat Pınar Denktaş
Şüpheli: B.B. (T.C. Kimlik No: 342754123)
Suç: Özel hayatın gizliliğini ihlal.
Suç Tarihi: 2023
Açıklamalar:
Sonuç ve İstem: Yukarıda arz ve izah olunan nedenlerle şüpheli hakkında özel hayatın gizliliğini ihlal ettiği için kamu davası açılmasını bilvekale talep ederiz.
Müşteki Vekili
Avukat Pınar Denktaş
