Nafaka Avukatı

Türk hukukunda iki tip nafaka bulunmaktadır; (i) bunlardan ilki bakım nafakası olarak nitelendirilen tedbir nafakası, iştirak nafakası ve yoksulluk nafakası ile (ii) ikinci tip nafaka yardım nafakasıdır.

Yoksulluk nafakası boşanmanın eşlerle ilgili mali sonuçları arasında yer alır.

Buna göre bir eş diğerine boşanma ile birlikte bazı şartların varlığı halinde süresiz nafaka ödemeye başlar. Bir eşin diğer eşe ödediği bu süresiz nafaka türüne yoksulluk nafakası adı verilir.

Nafaka alma şartları

Nafakaya hükmedilebilmesi için;

• Nafaka alacak olan eşin boşanma kararının kesinleştiği tarihte yoksulluğa düşmesinin söz konusu olması,
• Nafaka alacak olan eşin boşanmada kusurunun nafaka ödeyecek olandan daha fazla olmaması,
• Yoksulluğa düşme ile boşanma arasında nedensellik bağı olmalıdır.

Boşanmada kimin kusurlu olduğunun belirlenmesi son derece önemlidir, nitekim daha kusurlu olan tarafa nafaka ödenemez. Kendi kusuru ile boşanmaya neden olan tarafa adeta ödül gibi nafaka bağlanması hayatın olağan akışına ve hakkaniyete aykırı olacaktır. Ancak mahkeme tarafların eşit kusurlu olduğuna karar verirse, diğer şartların varlığı halinde nafaka ödenmesine engel bir kusur mevcut değildir.

Nafaka isteyenin yoksulluğa düşecek olması gerekir. Yoksulluğa düşme Yargıtay’ca yeme, giyinme, barınma, sağlık, ulaşım, kültür, eğitim gibi bireyin maddi varlığını geliştirmek için zorunlu ve gerekli görülen harcamaları karşılayacak düzeyde gelirin bulunmaması demektir.

Yoksulluğa düşme ile boşanma arasında ilişki yoksa, yani örneğin yoksulluk kumar oynama sonucunda veya uyuşturucu kullanımı neticesinde gerçekleşiyorsa, yoksulluğa düşen bu kişiye nafaka ödenmesine karar verilmez.

Nafaka alabilecek kişiler

Nafaka boşanma sebebiyle yoksulluğa düşecek kişiye ödenir. Cinsiyet ayrımı yoktur; kadının erkeğe nafaka ödemesi mümkündür. Yoksulluk boyutunun büyük olması gerekmez; nafakanın amacı kişinin evli olduğu sıradaki yaşantısını devam ettirmeyi sağlamak değildir. Nafakadaki amaç, evli bir kişinin boşandıktan sonra zorunlu gereksinimlerini karşılayacak derecede maddi destek alabilmesidir. Kişinin boşanmaya kendi kusuru ile sebep olması halinde nafaka ödenmesi söz konusu olmaz.

Geliri yetersiz olan kişiler

Nafaka alacaklısının geliri olması nafaka almasına engel değildir. Geliri olsa da yoksulluğa düşebilecek olan kişi boşanmada nafaka alabilir. Örneğin bir kira geliri olan kişi yine de yoksulluktan kurtulacak kadar gelir kazanmıyorsa, nafaka alabilir.

İşsiz kalan kişiler

Kendi iradesi dışında işini kaybeden kişiler yoksulluk nafakası talep edebilirler.

Ev hanımları

Geliri olmayan ve baba evine dönen ev hanımları yoksulluk nafakası alabilir.

Asgari ücretle çalışanlar

Asgari ücret düzeyinde gelire sahip olunması yoksulluğu ortadan kaldırmaz. Bu sebeple, nafaka bağlanır ancak nafaka miktarı bu asgari ücrette gelir hesaba katılarak belirlenir.

Devletten maaş alanlar

Eğer devletin bağladığı yaşlılık aylığı, özürlülük aylığı gibi maaşlar yetersiz geliyorsa, kişi boşanmada nafaka talep edebilir.

Ailesi zengin olanlar

Ailesinin zengin olması, kişinin boşanma ile birlikte yoksulluğa düşmesine engel değildir. Ailenin değil kişinin kendi geliri dikkate alındığından, kişinin ailesinin mali durumunun iyi olması halinde dahi boşanma ile birlikte nafaka alması mümkündür.

Nafaka alamayacak kişiler

Nafakanın ödenmesine karar verilmesi için gerekli şartlar yoksa, nafaka ödenmesine karar verilemez veya verilmiş olan nafaka azaltılabilir veya kaldırılabilir. 

Evli gibi yaşayanlar

Boşanmadan sonra resmi nikah olmaksızın başka biriyle fiilen evliymiş gibi yaşayan kişiler eski eşlerinden nafaka alamazlar.

Eşi ile aynı seviyede geliri olanlar

Her iki eşin gelirlerinin eşit olması halinde, birinin diğerine nafaka ödenmesine karar verilmez.

Eşi yoksul olanlar

Yoksul olan bir kişinin diğerine nafaka ödemesine karar verilmez.

Yoksulluğu kaldıran geliri olanlar

Kişinin yeterli, sabit ve düzenli geliri varsa nafaka alması mümkün değildir. Bu gelir maaş, aylık, kira geliri veya yurt dışından ödenen bir gelir olabilir. Bu gelirin miktarı dikkate alınarak kişinin yoksulluğa düşmesine engel olduğuna karar verilir ise, nafaka ödenmesine yer olmadığı kabul edilir.

Uygulamada, sosyal yardım alanlar, işçiler, emekli maaşı olanlar, serbest meslek sahipleri, memurlar, işsizlik maaşı alanlar, sanatçılar gibi düzenli ve ekmek kapısı açık olan kişilerin yoksulluğa düşmeyeceği kabul edilir. Ancak bu gibi kişilerin boşanmalarında maaşların ve gelirin ne kadar olduğu tespit edilir ve yoksulluğa düşmesi söz konusu ise nafaka alabilir.

Yoksulluğu kaldıran taşınmazı olanlar

Yoksulluk nafakası isteyen tarafın kendine ait yeterli taşınmazı varsa, nafaka talebi kabul edilmemelidir. Bunun için taşınmazın değeri dikkate alınarak yoksulluğa düşmesine engel olup olmayacağı araştırılır. Kişinin sadece yaşamakta olduğu konuta sahip olması halinde, oturduğu evi satarak sosyal durumuna uygun bir hayattan ayrılması ve yoksulluğa düşmemek için daha mütevazi bir eve yerleşmesi beklenemez. Böyle bir durumda nafaka ödenmesine karar verilir.

Yeterli malı ve parası olanlar

Kişinin bankada yüksek bir mevduatı var ise veya satması halinde yoksulluktan kurtaracak sayıda yeterli taşınır eşyaya sahip ise, nafaka alması mümkün değildir.

Yoksulluğu kendi yaratanlar

Çalışması mümkün olup çalışmayı tercih etmeyen kişiler nafaka alamazlar. Bunun gibi, kumar bağımlısı olan kişilere nafaka ödenmesine karar verilmez.

Nafaka Davası Nasıl Açılır?

Nafaka talepleri boşanma davası ile birlikte ileri sürülebilir veya bağımsız bir nafaka davası açılabilir.

Boşanma davasında nafaka hakkında da karar verilmesi için mutlaka tarafların talebi olmalı, bu talep süresinde yapılmalı ve evlilik boşanma sebebi ile sona ermelidir. Ayrıca nafaka talebinin net olması gerekir. Sadece nafaka talebinde bulunmak yeterli değildir. Nafaka talebinin açıklamalı ve miktarının tam olarak belirtilmesi gerekir.

Nafaka talebi isteğe bağlı taleplerden olduğu için talep sonucunun genişletilmesi veya değiştirilmesi yasağına tabi olup, mutlaka dava dilekçesi, cevap dilekçesi veya ikinci dilekçeler ile talep edilmesi gerekir. Bu ilk dilekçelerden sonra talep edilmesi halinde nafaka istemi reddedilir.

Boşandıktan sonra nafaka nasıl alınır?

Nafaka davası boşanma davasından sonra ayrı bir dava olarak açılabilir. Bunun için boşanma davasının kesinleşmesi gerekir. Boşanma davasının kesinleştiği tarihte yoksul olan taraf nafaka talepli dava açabilir. Bu davanın boşanma kararının kesinleştiği tarihten itibaren 1 yıl içerisinde açılması gerekir, aksi halde zamanaşımına uğrar.

Anlaşmalı boşanmadan sonra nafaka davası açılabilir mi?

Aile mahkemesi hakimi anlaşmalı boşanma kararı verebilmek için boşanmanın mali sonuçları olan maddi ve manevi tazminat ile yoksulluk nafakası hakkında tarafların mutabık kaldıkları anlaşmalı boşanma protokolünü onaylamalıdır. Anlaşmalı boşanma davasında karar kesinleştikten sonra o davada yoksulluk nafakası istenilmemişse, kararın kesinleşmesinden sonra nafaka talebinde bulunulamaz.

İştirak nafakası ne zamana kadar devam eder?

İştirak nafakası, yoksulluk nafakasından bağımsız olarak, boşanma sona erdikten sonra velayet kendisinde olmayan eş tarafından velayeti alan eşe müşterek çocuk için ödenen nafakadır. Bu nafaka çocuğun 18 yaşına ermesi yani ergin olmasına kadar veya çocuğun eğitim hayatı sona erene kadar ödenir.

Nafaka davasına hangi avukat bakar?

Aile hukuku avukatı boşanma ve boşanmanın fer’ileri olan tazminat, nafaka, velayet ve mal paylaşımı hakkında bilgi sahibi olmalıdır. Boşanmanın bu mali yönleri teknik bilgi gerektirmekte olduğundan iyi bir nafaka avukatı bu tip davalara hakim olmalıdır. Örneğin nafaka artırım davasında nafaka avukatı öncelikle nafaka artırım taleplerinin yerine getirilip getirilmediğini, usul kurallarına uyulup uyulmadığını denetleyerek dava açar veya davaya cevap verebilir. Nafaka davası avukatı boşanma ile birlikte hükmolunan nafakanın boşanma davasından sonra artırılması veya kaldırılması/azaltılması için de işlem başlatabilir. İstanbul’da nafaka avukatı için İstanbul Barosu’nun internet sitesinde yer alan Baro Levhası’ndan tüm avukatların iletişim detaylarına ulaşılabilir.  

 

---

Nafaka Avukatı Pınar Denktaş