Ecrimisil Nedir?
Ecrimisil bir taşınmazın haksız bir biçimde kullanılması sebebiyle ödenmesi gereken işgaliye tazminatıdır. Ecrimisil talep etmek için ecrimisil davası açılması gerekir.
Ecrimisil Ne Demek?
Bir eşyanın kötüniyetli haksız zilyet tarafından gerçek hak sahibinin onayı ve rızası olmadan kullanılması halinde hak sahibine ödenmesi gereken tazminata ecrimisil denir. Uygulamada taşınmazlar açısından ecrimisil davası açılarak işgal tazminatı talep edilmektedir.
Ecrimisil Davası Nedir?
Ecrimisil davası; zilyet olmayan malikin malik olmayan zilyete açabileceği bir tazminat davası türüdür. Yani bir taşınmazın sahibi, taşınmazı kullanan kişiye karşı ecrimisil davası açabilir.
Ecrimisil Bedeli Kime Ödenir?
Ecrimisil bedeli, taşınmazda ayni veya şahsi hakkı bulunan kişilere, vakıflara ve hazineye ecrimisil ödenir. Ayrıca belediyeler de kanunlar kapsamında hazineye dahil olup ecrimisil bedeli alacaklısı olabilir.
Uygulamada genellikle taşınmaza malik olan ecrimisil bedeli alacaklısı olmakla birlikte, dava konusu gayrimenkuldür.
Ecrimisil Bedeli Ne Kadardır?
Ecrimisil bedeli nasıl hesaplanır sorusu alacaklının hazine olması ile gerçek veya tüzel kişilik olması durumlarında farklıdır.
-
Gerçek veya Tüzel Kişilere Ait Taşınmaz Ecrimisil Bedeli
Gerçek veya tüzel kişiler için ecrimisil hesaplama esası kiraya göre belirlenmektedir. Haksız olarak kullanılan yerin kiraya verilmesi durumunda elde edilebilecek gelir ne kadar ise ecrimisil bedeli de bu kadardır. Bilirkişice emsal kira sözleşmeleri ile belirlenen kira bedelleri üzerinden hesaplama yapılacaktır.
Tarlada ecrimisil bedeli hesaplamasında hem icar bedeli hem de üretilen ürünlerin gelir miktarı bilirkişi tarafından göz önüne alınacaktır.
-
Hazine Arazisi Ecrimisil Bedeli
Kanun koyucu tarafından hazine arazisi için bedelin en düşük değeri belirlenmiştir. Buna göre tarımsal amaçlı kullanımlar ile belediye ve mücavir alan sınırları dışında gelir getirici unsur taşımayan kullanımlar için asgari değer belirtilmiştir. Bu değer taşınmazın emlak vergisine esas asgari değerinin %1,5'den az olmayacak şekilde belirlenecektir.
Ecrimisil Hangi Durumlarda İstenir?
Tazminat talebinde bulunulması için Yargıtay’ca belirlenen ecrimisil şartları sağlanmalıdır. Ecrimisil şartları;
- Haksız işgal bulunması,
- Hak sahibinin bu konuda bir rızasının bulunmaması,
- İşgalcinin kötüniyetli olması ve
- Hak sahibinin haksız işgal sebebiyle zarar uğraması sayılabilir.
Ecrimisil İçin Zarar Şartı
Yargıtay İçtihatlarında ecrimisil talep edilmesi için zarar şartının gerçekleşmesi aşağıdaki kriterlere bağlanmıştır.
- Eşyanın kiralanabilir nitelikte olması veya elde edilmesi mümkün olan ürünün olması.
- Haksız zilyetçe kullanım olması,
Bu durumlarda zarar oluşacak ve ecrimisil tazminatı haklı bir talep haline gelecektir. Ancak kiraya verilemeyen ya da ürün elde edilmesi imkansız olan bir şey haksız işgale uğradı ise burada ecrimisil ödenmesine hacet yoktur.
Ne var ki, zarar konusunda bir istisna mevcuttur: Vakıflar ve hazinenin talepte bulunabilmesi için hazinenin bir zarara uğramış olması gerekmez ve işgalcinin kusuru aranmaz. Bu husus DİK m. 75 uyarınca da sabittir.
Evimi İşgal Ettiler Ne Yapmalıyım?
Evi işgal edilen bir kişinin zararını gidermek için ecrimisil davası açması gerekmektedir. Fakat uygulamada bu dava el atmanın önlenmesi davası ile birlikte talep edilmelidir. Çünkü bu dava açılmaz ise haksız işgale rıza gösterildiği savunması ile karşılaşılabilir. Rıza gösterilmiş dönemden sonrası için ise ecrimisil talep edilemeyecektir.
Ecrimisil Miras Kalır Mı?
Hukukumuzda ecrimisil talebi malvarlığına ilişkin bir talep olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu sebeple davacının vefat etmesi halinde mirasçılar bu davayı açabilme hakkına haizdir.
Terekeye dahil olan mal için el birliği ile mülkiyet hükümleri geçerli olacaktır. Bu nedenle ecrisimil davası açılabilmesi için tüm mirasçıların birlikte hareket etmeleri veya miras ortaklığına temsilcisi atanması gerekmektedir.
-
Mirasçılar Arasında Ecrimisil Davası
Mirasçılardan birinin diğer bir mirasçı aleyhine ecrimisil talebinde bulunabilmesi mümkündür. Bu halde kullanma hakkı diğer mirasçılar tarafından gasp edilen mirasçı, diğer mirasçılardan talepte bulunabilecektir. Lakin böyle bir durumda yukarıda değinilmiş olan şartlara ek olarak intifadan men (yararlanmadan engelleme) koşulu da aramaktadır.
-
Miras Muvazaasında Ecrimisil
Miras bırakan, mirasçılarından mal kaçırmak için muvazaalı olarak taşınmazını devretmiş olabilir. Bu durumda mirasçılar, muvazaalı devirde taraf olarak bulunan üçüncü şahıslardan ecrimisil isteyebilecektir.
Ecrimisil Kaç Yıllık Talep Edilir?
Ecrimisil kaç yıllık istenir sorusunun cevabı Yargıtay içtihatlarınca 5 yıl olarak belirlenmiştir. Böylece dava tarihinden başlayarak geriye dönük 5 yıllık zaman için talepte bulunulacaktır. Ecrimisilde zamanaşımı da yine 5 yıldır.
Ecrimisil Nasıl Kanıtlanır?
Ecrimisil hak sahibinin iddiada bulunduğu ayni veya şahsi hakkı doğrulayan belgeler (kira sözleşmesi veya tapu) ile kanıtlanabilir. Bunun yanında keşif, tanık beyanları, yemin ve hukuka uygun elde edilmiş her türlü sair delile başvurmak da mümkündür.
Ecrimisil Nasıl İspat Edilir?
Ecrimisil iddiasında bulunan taraf açısından hukuka uygun deliller ile aşağıdakiler ispatlanmalıdır:
- haksız zilyetin kötüniyetinin ispatı,
- haksız işgalin taşınmazlar açısından hangi kısmın işgale uğradığı,
- kullanımdan dolayı oluşan zararın ispatı,
- zararın nedeni ve
- işgal süresi.
Davalı ise kullanımının aslında meşru ve hukuka uygun olduğunu ispatlamalıdır. Eğer davalı ecrimisil miktarını fahiş buluyor ise bu iddiasını da ispatla yükümlüdür.
Ecrimisil Ne Zaman Gider Yazılır?
Ecrimisil ödemelerinin kira ödemesi olduğu kabul edilirse kurum kazancının tespitinde gider olarak yazılabilecektir. Fakat ecrimisil bedelinin ilgili kurumun kusuru sebebiyle ortaya çıkan bir tazminat ödemesi olarak nitelenmesi durumunda gider olarak gösterilmesi mümkün olmayacaktır.
Ecrimisl Davası Kime Karşı Açılır?
Ecrimisil davasının davalısı, haksız zilyetliğe konu eşyanın işgalcisidir.
Haksız işgalin birden fazla kişi tarafından yapılması durumunda zilyetlerin tümü davalı olarak gösterilebilecektir. Ne var ki; davacı haksız zilyetlerden yalnızca birisine, isterse de tüm zilyetlere karşı bu davayı açabilir.
Ecrimisil Ödenmemesi Durumunda Ne Yapılır?
Eğer ecrimisil ödenmezse alacaklı taraf İcra ve İflas Kanunu hükümlerine göre icra takibine başvuracaktır. Böylece cebri icra kurumları aracılığıyla, alacağını zorla tahsil edebilecektir.
Hazine ve Vakıflar açısından ise 6183 sayılı Kanun hükümlerine göre tahsil yoluna gidilecektir. Buna göre "Kira sözleşmesinin bitim tarihinden itibaren, işgalin devam etmesi halinde, sözleşmede hüküm varsa ona göre hareket edilir. Aksi halde ecrimisil alınır. İşgal edilen taşınmaz mal, idarenin talebi üzerine, bulunduğu yer mülkiye amirince en geç 15 gün içinde tahliye ettirilerek, idareye teslim edilir" denmektedir.
Ecrimisil Ödeyen Kişi Hak Sahibi Olur Mu?
Ecrimisil bedelinin ödenmesi taraflar arasında herhangi bir sözleşmenin kurulmasına yol açmayacaktır. Yalnızca haksız işgalden kaynaklanan zararı giderecektir. Yani ecrimisil ödeyen kişi, taraflar aksini kararlaştırmadıkça, hak sahibi olmayacaktır.
Ecrimisil Talebinde Yetkili ve Görevli Mahkeme Hangisidir?
HMK'nın 2. maddesine göre ecrimisil hakkında açılacak davalar Asliye Hukuk Mahkemesinde görülecektir. Ecrimisil davasında genel yetki kuralları uygulanacaktır. HMK'nın 6. maddesi uyarınca dava, davanın açıldığı tarihte davalının yerleşim yerinde açılacaktır. Ayrıca Yargıtay, ecrimisili haksız fiil olarak tanımlamıştır. Böylece haksız fiillere ilişkin özel yetki kurallarının da uygulanabilmesini mümkündür.