İftira Suçu

İftira suçu TCK madde 267 düzenlemesine göre; 

“Yetkili makamlara ihbar veya şikayette bulunarak ya da basın ve yayın yoluyla, işlemediğini bildiği halde, hakkında soruşturma ve kovuşturma başlatılmasını ya da idari bir yaptırım uygulanmasını sağlamak için bir kimseye hukuka aykırı bir fiil isnat eden kişi, bir yıldan dört yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.”

İftira Suçu Nedir?

Bir kişi hakkında ihbar veya şikayet ile veya basına yansıtma ya da yayın yaparak, kişinin işlemediğini bildiği bir suçu işlemiş gibi göstererek hakkında cezai veya idari işlem başlatılmasını sağlamak iftira suçudur.  

İftira niteliğindeki eylemler neticesinde herhangi bir zararın meydana gelip gelmemesi, şahıs hakkında soruşturma açılıp açılmaması, idari para cezası uygulanıp uygulanmaması bu suçun oluşumu bakımından önem arz etmez. Mağdura yönelik işlenmediğinin bilinmesine rağmen bir hukuka aykırı fiil isnat edilmesi yeterlidir. Nitekim TCK iftira suçu ani hareketli bir tehlike suçudur. 

İftira suçunun işlenmesinde iftiraya konu eylem nedir önemsizdir. Yani mağdura hırsızlık yaptığı ile adam öldürdüğü şeklinde atılan iftiralar arasında bir fark yoktur. Bu kapsamda namusa iftira suçu ile sözlü iftira suçu bakımından mağdura yönelik hukuka uygun olmayan eylem veya işlemleri gerçekleştirdiğini iddia etmek arasında bir fark yoktur.

Hangi Durumlarda İftira Davası Açılır?

İftira davası açılması için mağdurun bir zarara uğraması gerekmez. İftira suçu unsurları arasında en önemlisi mağdura yönelik işlemediğinin bilindiği hukuka aykırı bir fiil isnat etmektir. Fail iftira suçunu işlerken bir ceza soruşturması ve kovuşturması başlatılmasını veya idari yaptırım uygulanmasını amaçlamalıdır. İftiraya konu fiil ihbar, şikayet veya basın yayın yoluyla yetkili mercilere bildirilmelidir.

İftiraya Uğrayan Kişi Ne Yapmalı?

İftiraya uğrayan kişi şikayet yoluna başvurabilir. Şikayet kolluk kuvvetlerine yapılabileceği gibi Cumhuriyet Başsavcılığına da yapılabilir. Ancak belirtmek gerekir ki iftira suçu şikayete tabi bir suç değildir. Re’sen de soruşturma açılabilir.  

İftira suçu mağduru şikayette bulunursa iddialarını ispata yarayacak delillerini de sunmalıdır. Zira bu deliler hem iftira suçunun işlendiğine hükmedilebilmesi için hem de dava sürecinin kısalması için çok önemlidir.

İftira Suçu Nasıl İspatlanır?

İftira suçu ispatında bir delil sınırlaması yoktur. Bu noktada özellikle tanık delili mağdurun haklılığının ispatı için önem arz eder.

İftira Atılan Kişi Tazminat Alabilir Mi?

İftira suçu sonucunda mağdur maddi manevi tazminat davası açabilir. Maddi tazminat alabilmek için hukuka aykırı eylem/işlem nedeniyle kişinin malvarlığında bir eksilme meydana gelmelidir. Yani ekonomik olarak bir zarara uğramalıdır. Manevi tazminatta ise mağdur failin eylemleri neticesinde üzüntü duymakta, iç dünyasında bir yıpranma meydana gelmektedir.

İftira suçu sonucunda mağdur hakkında bir soruşturma açılmış ve bu soruşturma neticesinde iftira suçu mağduru gözaltına alınmış, tutuklanmış olabilir. İşte mağdur bu gibi durumlarda işinden ve dolayısıyla ekonomik kazancından mahrum kalacaktır. Mağdurun bu zararının karşılanması için iftira suçu failine karşı maddi tazminat davası açılabilecektir.

Tazminat davasında görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesi’dir.

İftira Atmak Yüz Kızartıcı Suç Mudur?

Yüz kızartıcı suç tanımı TCK’da yer almaz. Bu kavrama Anayasa'da ve bazı özel kanunlarda yer verilmiştir. Yüz kızartıcı suç bazı mesleklere alınmada birtakım hak ve statüler elde etmede kullanılan bir ölçüttür. Genel anlamıyla yüz kızartıcı suçlar toplumun ahlaki olarak utanç verici bulduğu, şiddetle tepki gösterdiği suçlar olarak nitelendirilir. Bir suç eğer özel kanunlarla yüz kızartıcı suç olarak nitelendirilmediyse o suç yüz kızartıcı suç değildir. İftira suçuna ilişkin de özel bir düzenleme yer almamaktadır dolayısıyla iftira suçu yüz kızartıcı suç değildir.  

Basit İftira Örnekleri Nelerdir?

Basit iftira suçu örnekleri şunlardır:

• Sanığın jandarma karakoluna giderek katılan hakkında işlemediğini bildiği halde ATM den 1000 TL parasını çektirdiğinden bahisle şikayetçi olması (Yargıtay 15. Ceza Dairesi 2019/10475 E., 2021/1823 K.)
• Şüphelinin müşteki hakkında asılsız isnatlarda bulunarak, silahlı terör örgütü üyesi olduğundan bahisle iftira suçunu işlediği…(8. Ceza Dairesi 2020/297 E., 2021/919 K.)
• Davalıların, davacının apartman aidatlarını ödemediği, apartman faaliyetlerine katılmadığı, apartmanda oturan diğer kişilere karşı rahatsız edici davranışlarda bulunduğu, apartman sakinleri arasında iftira atarak huzursuzluk çıkardığı ve Emniyet Müdürlüğüne ait polis aracını şahsî işlerinde kullandığını belirtmeleri (Yargıtay Hukuk Genel Kurulu 2017/1449 E., 2021/670 K.)

İftira Suçu Arabulucu Kapsamında Mı?

Uzlaştırma ceza hukukunda fail ile mağdurun iletişim kurmalarını sağlanması bu kapsamda aralarındaki uyuşmazlığın çözülmeye çalışılması için getirilmiş bir kurumdur. Ceza Muhakemesi Kanunu m. 253’te uzlaştırma kapsamına giren suçlara yer verilmiştir. Bu doğrultuda iftira suçu uzlaştırma kapsamında değildir.

İftira Davaları Ne Kadar Sürer?

İftira suçunun görüldüğü asliye ceza mahkemelerinde iftira davaları genellikle yaklaşık 1,5 yıl kadar yıl sürer. Ancak mağdurun iftira suçunun işlendiğine yönelik elinde kuvvetli delillerin olması, tanıkların bulunması gibi sebepler dava süresi kısaltabilir.

İftira Suçu Sicile İşler Mi?

İftira suçu TCK adli sicil kaydına işler. İftira suçu sonucunda verilen hapis cezası adli para cezasına çevrilse de adli sicil kaydına işleyecektir.

İftira Suçu Cezası

Haksız yere iftiraya uğramak cezası bir yıldan dört yıla kadar hapis cezasıdır. Ancak TCK iftira suçu hükmünde cezayı ağırlaştıran nitelikli iftira suçu halleri de düzenlenmiştir. Buna göre iftira suçu işlenirken delil uydurulması ve maddi eser kullanılması halinde ceza yarı oranında arttırılacaktır. İftira eylemi sonucunda mağdur hakkında kovuşturmaya yer olmadığı kararı veya beraat kararı verilmiş ve bu fiil nedeniyle gözaltına alma ve tutuklama dışında başka bir koruma tedbiri uygulanmışsa, ceza yarı oranında arttırılacaktır. Eğer mağdur gözaltına alınmış veya tutuklanmışsa fail ayrıca kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçundan da cezalandırılacaktır. Mağdur eğer iftira sebebiyle ağırlaştırılmış müebbet veya müebbet hapis cezasına mahkum edilmişse fail yirmi yıldan otuz yıla kadar hapis cezasına çarptırılacaktır. Hükmedilen müebbet veya ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasının infazına başlanmışsa yirmi yıldan otuz yıla kadar verilecek olan ceza yarı oranında arttırılır.

Takipsizlik kararı sonrası iftira suçu işlendiğine yönelik şöyle bir değerlendirme yapmak gerekir:

İftira suçu failinin sözleri neticesinde mağdur hakkında soruşturma açılmış ve soruşturma sonucunda takipsizlik kararı yani kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilmişse iftira suçu faili hakkında ceza temel cezanın yarı oranında arttırılması şeklinde uygulanacaktır.

Bununla beraber iftira suçuna ilişkin yürütülen soruşturmada takipsizlik kararı verilmişse o halde soruşturma aşaması sonlanmış olacaktır.

Görüldüğü gibi iftira suçu cezası mağdurun aslında iftira suçu teşkil eden eylemler neticesinde ne kadar mağdur edildiğine yönelik olarak değişkenlik göstermektedir.          

İftira Suçu Para Cezasına Çevrilir Mi?

İftira suçu neticesinde hükmedilen hapis cezası adli para cezasına çevrilebilir. Bununla beraber iftira suçu sonucunda hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilebilir.

Suç Uydurma ve İftira Suçu Farkı

Suç uydurma ve iftira suçları kanun lafzı itibariyle birbirlerine benzemektedir. Bu sebeple suç uydurma ve iftira suçu farkı karıştırılmaktadır. Suç uydurma suçu TCK m. 271’de düzenlenmiştir. İlgili maddeye göre: “İşlenmediğini bildiği bir suçu, yetkili makamlara işlenmiş gibi ihbar eden ya da işlenmeyen bir suçun delil veya emarelerini soruşturma yapılmasını sağlayacak biçimde uyduran kimseye üç yıla kadar hapis cezası verilir.”  İftira suçunda suç işlemediği, masum olduğu bilinen bir kimseye karşı yönelen eylemler ve işlemler olmakla beraber suç uydurma suçunda fiilin isnat edildiği belirli bir kişi yoktur. Yani suç uydurma suçunda iftira suçunda olduğu gibi hedef bir kişi bulunmaz. Örnek vermek gerekirse:

• Karşı sokakta bir adam öldürüldü şeklinde gerçeğe aykırı beyan suç uydurma suçunu oluşturur.
• Karşı sokakta Ahmet bir adam öldürdü şeklinde beyan iftira suçunu oluşturur.